ინფექციონისტი გიორგი კანდელაკი Facebook-ზე საქართველოში მიმდინარე ეპიდემოლოგიურ სიტუაციას აფასებს და ქვეყანაში არსებულ საკარანტინო შეზღუდვებსაც ეხმაურება.
„მსურს რომ პერიოდულად COVID-ის ეპიდემიასთან დაკავშირებულ გაბატონებულ მოსაზრებებზე გავაკეთო ჩემი კომენტარი.
მოსაზრება # 1. უნდა დავადაბლოთ ეპიდემიოლოგიური მრუდი. კეთილი! იმისთვის, რომ გავიაზროთ ამ „მისტიური“ მრუდის საიდუმლოებანი, უნდა გავერკვეთ შემდეგ საკითხებში: კონკრეტულად კორონავირუსის პანდემია გარდაუვლად დაასნებოვნებს მოსახლეობის დაახლოებით 60-70%-ს, ანუ სანამ არ იქნება მიღწეული ე.წ. პოპულაციური იმუნიტეტი („herd immunity“) და ვირუსი არ შეწყვეტს პანდემიურ გავრცელებას. ეს რეალობა შეიძლება მხოლოდ მაშინ შეიცვალოს, თუ იარსებებს ეფექტური ვაქცინა.
ყველაზე ოპტიმისტური პროგნოზებით, კლინიკურად ხელმისაწვდომი ვაქცინა შეიძლება იყოს 12-18 თვეში. გავითვალისწინოთ ისიც, რომ ვაქცინა შეიძლება ვერ შეიქმნას (არსებობს ასეთი მოსაზრებებიც) ან არ იყოს მთლად ეფექტური (როგორიცაა მაგალითად გრიპის ვაქცინა 50-60% ეფექტურობით მხოლოდ). ამასთანავე მასიურ წარმოებას დასჭირდება კიდევ მრავალი თვე. ასე რომ ყველაზე ოპტიმისტურ ვარიანტში, ჩვენ შეიძლება შევაჩეროთ გავრცელება 12-18 თვეში და თუ რეალისტები ვიქნებით 2 წელიწადში.
გავრცელების ტემპს და რამდენიმე სეროპრევალეტური კვლევის წინასწარ მონაცემებს თუ გავითვალისწინებთ, სავარაუდოდ მანამდე გარდაუვლად მივაღწევთ პოპულაციურ იმუნიტეტს და ვაქცინა მაღალი ალბათობით არარელევანტურიც შეიძლება გახდეს, თუმცა, მოდით, ეს დაუზუსტებელი მოსაზრება დროებით გვერდზე გადავდოთ. მანამდე კი კარგად უნდა გავაცნობიეროთ, რომ დავამდაბლებთ თუ არ დავამდაბლებთ მრუდს, არ შეიცვლება არც ინფიცირებულთა საერთო რაოდენობა და არც გარდაცვლილთა რაოდენობა (გარდა იმ შემთხვევისა თუ მოხდა ჯანდაცვის სისტემის სრული კოლაფსი) !!!
ამ საკითხს ხაზს ვუსვამ, რადგან ჩვენი საზოგადოების დიდ ნაწილს არასწორად ჰგონია, რომ ეს ასეა და რაც უფრო გამკაცრდება ღონისძიებები, მით მეტ ადამიანს გადავარჩენთ და ყოველი მოსაზრება რეგულაციების ლიბერალიზაციის კუთხით აღიქმება გენოციდის მცდელობად – კაცმა რომ თქვას, რა ქნას ხალხმა? ამას ეუბნებიან ყოველდღე ტელევიზიით. ისმის კითხვა, მაშ რისთვის ვადაბლებთ მრუდს?
მრუდის დადაბლებას, ბატონებო, აქვს მხოლოდ ერთი მიზანი – შევამციროთ პიკი (არა გავაქროთ, არამედ შევამციროთ), რომ ჯანდაცვის სისტემამ არ მიიღოს ძლიერი დარტყმა, რომელსაც ის ვერ გასწვდება. ამოცანა მდგომარეობს იმაში, რომ არც ძალიან ნელა გავრცელდეს ვირუსი (ეს შეიძლება ბევრისთვის მოულოდნელად ჟღერდეს, მაგრამ ჩვენი ამოცანა ნაწილობრივ სწორედ მართულად ეპიდემიის გავრცელებაა და არა მისი შეკავება – რაც შეუძლებელია) რომ შედარებით დაჩქარებულად გავიაროთ რთული პერიოდი და არც ძალიან სწრაფად – რომ არ ჩამოიქცეს ჯანდაცვის სისტემა.
ეპიდემიოლოგიური ნავიგაცია ასეთ ვითარებაში არ გახლავთ რთული: ამკაცრებთ რეგულაციებს როგორც კი ატყობთ, რომ ხელოვნური სუნთქვის აპარატების რეზერვი მცირდება (სწორედ ეს განიხილება დღეს მთავარ ინდიკატორად ყველგან) და აღწევს წინასწარ განსაზღვრულ კრიტიკულ რაოდენობას, და არბილებთ შეზღუდვებს, როდესაც ხედავთ, რომ ვენტილატორების რესურსის მარაგი დიდია.
დღეს ჯანდაცვის სამინისტრო გვეუბნება, რომ ქვეყანაში გვაქვს 2000 ხელოვნური სუნთქვის აპარატი და აქედან 50-60% არის მხოლოდ დაკავებული. მაშასადამე გვაქვს 1000 ან ყველაზე ცუდი 800 ვენტილატორი მაინც. ხოდა, ახლა ისმის კითხვა: როდესაც სულ 5 თუ 10 კოვიდ-პაციენტი გყავს ვენტილატორზე მიერთებული, და მარაგდ გვრჩება 995 თავისუფალი ვენტილატორი, რატომ გადაწყვიტეთ, რომ ის მკაცრი ღონისძიებებიც კი არ არის საკმარისი რასაც დღეს ატარებთ, და გვემუქრებით, რომ შეიძლება სრული 24 საათიანი კომენდანტის საათის გამოცხადების რეკომენდაცია გასცეთ???
არადა, უმარტივესი გამოსათვლელია: კვლევებით დადასტურებულია, რომ ინფექციის კლინიკური ნიშნების გამოვლინებიდან საშუალოდ 2 კვირაში ხდება (მძიმე შემთხვევებში მხოლოდ, რა თქმა უნდა) ინკუბაცია. ხოლო მძიმე ჰოსპიტალიზირებული პაციენტების (არა იმათი ვინც ეხლა წევს ძირითადად საავადმყოფოებში მსუბუქი ან საერთოდ უსიმპტომო დაავადებით – ასეთებია დღეს ჰოსპიტალიზირებულთა 90%, და ასეთებს არც ერთ ქვეყანაში საავადმყოფოში არ ტოვებენ ჩვენს გარდა – ეს ცალკე განსახილველი თემაა თუ რაში იხარჯება ბიუჯეტი) არამედ იმათი, ვინც ნამდვილად უნდა იწვეს საავადმყოფოში (ანუ ოქსიგენაციის პრობლემა აქვთ და მინიმუმ ჟანგბადი მაინც სჭირდებათ), ამათგან მხოლოდ 15-20% მომდევნო დღეებში ხვდება რეანიმაციაში. ხოლო რეანიმაციაში დაყოვნება კოვიდ-პაციენტებში (ანუ ვენტილატორის დაყოვნება პაციენტის ექსტუბაციამდე ან დაღუპვამდე) არის სხვადასხვა კვლევებით 2-3 კვირამდე.
შესაბამისად, უმარტივესი დასათვლელია, თუ დღეში რამდენი ნამდვილად მძიმე (ნამდვილად მძიმე – ამას კიდევ ერთხელ ვუსვამ ხაზს!) პაციენტის ჰოსპიტალიზაცია გამოიწვევს რამდენი ვენტილატორის დაკავებას 2 კვირაში. სწორედ ეს უნდა იყოს ჩვენი სამიზნე ციფრი და მათემატიკური სიზუსტით შეიძლება გავთვალოთ როდის, რა ტიპის შეზღუდვებია დასაწესებელი (სხვათაშორის, ეს შეზღუდვები ზუსტად 2-3 კვირაში იძლევა ეფექტს და ეს ეფექტიც დათვლადია, არსებობს ამის კალკულატორები).
რა ხდება ჩვენთან: არ ვიცით აქტიურად ინფიცირებულების რაოდენობა, არ ვიცით სეროპრევალენტობა, 1 კვირის წინ ჯერ კიდევ მძაფრი დეფიციტი გვქონდა ტესტების, ახლა მხოლოდ ზომიერი დეფიციტი გვაქვს ჩვენდა “საამაყოდ”, არ გვაქვს არანაირი სტრატეგია, როგორ ვმოქმედებთ ზემოთაღწერილ ვითარებებში.
იმის მაგივრად, რომ ამ საკითხების გათვლებით ვიყოთ დაკავებული, ჩართული იყოს ბევრი ექსპერტი, მათ შორის, ალტერნატიული მოსაზრებების მქონე, ამის მაგივრად ჩაკეტილ წრეში, რამდენიმე ადამიანი, ყოველგვარი გათვლების გარეშე (თუ არსებობს გათვლები, ბატონებო, გამოაქვეყნეთ, ჩვენც გაგვაცანით რამე!), სრულიად არატრანსფარენტულად, ავტოკრატიულად იღებს სულ უფრო და უფრო მეტი შეზღუდვის მქონე რეგულაციების მიღების გადაწყვეტილებებს. ხოლო შემდეგ არასწორი, არამართებული არგუმენტებით და დამახინჯებული ფაქტების მოშველიებით ხდება საზოგადოების დარწმუნება გადაწყვეტილებების სისწორეში (ისე რომ რათქმაუნდა არავინ ხსნის გადაწყვეტილების მიღების ლოგიკურ ჯაჭვს – ვერც ახსნიან, რადგან ასეთი არ არსებობს). დასარწმუნებლად გამოიყენება გვამების, საფლავების, კრემატორიუმების კადრები.
ასე არ ხდება 21 -ე საუკუნეში, განათლების, ინტერნეტის, გლობალიზაციის საუკუნეში, გადაწყვეტილებების მიღება, ბატონებო! არსებული შეზღუდვები მხოლოდ ახანგრძლივებს ეპიდემიის მიმდინარეობას, იწვევს განმეორებითი მეორე, მესამე და ა.შ. ეპიდტალღის განვითარებას, არანაირად არ ამცირებს არც ინფიცირებულთა და არც დაღუპულთა რიცხვს და ანგრევს ეკონომიკას, საზოგადოებაში იწვევს არასაჭირო სტრესს და ასე შემდეგ. იქნებ გვეფიქრა ამაზეც!”,- წერს ინფექციონისტი.
საქართველოში კორონავირუსით ინფიცირების 402 დადასტურებული შემთხვევაა, აქედან 95 გამოჯანმრთელდა, 4 გარდაიცვალა.
