მანიფესტაციის დროს მერიის წინასწარ გაფრთხილების ვალდებულება საკონსტიტუციომ გააუქმა

პუბლიკა

საკონსტიტუციო სასამართლომ სპონტანური შეკრების/მანიფესტაციის დროს მუნიციპალიტეტის აღმასრულებელი ორგანოს (მერიის) 5 დღით ადრე გაფრთხილების ვალდებულება არაკონსტიტუციურად მიიჩნია.

საკონსტიტუციო სასამართლოს სახალხო დამცველმა მიმართა. საქართველოს პარლამენტის წინააღმდეგ კონსტიტუციურ სარჩელში დავის საგანი იყო „შეკრების და მანიფესტაციების შესახებ“ კანონის მე-8 მუხლის I პუნქტი, რომელიც ადგენს, რომ შეკრების და მანიფესტაციის ორგანიზების და ჩატარების შესახებ მერია არაუგვიანეს 5 დღით ადრე უნდა იყოს გაფრთხილებული. მოსარჩელე მოითხოვდა ამ მუხლის კონსტიტუციურობის შეფასებას კონსტიტუციით დადგენილი შეკრების თავისუფლების მუხლთან (21-ე) მიმართებით.

საკონსტიტუციო სასამართლომ დაადგინა, რომ უნდა დაკმაყოფილდეს სარჩელი და კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველ პუნქტთან მიმართებით არაკონსტიტუციურად იქნეს ცნობილი „შეკრებებისა და მანიფესტაციების შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-8 მუხლის პირველი პუნქტის ის ნორმატიული შინაარსი, რომელიც ითვალისწინებს შეკრების/მანიფესტაციის ჩატარებამდე არაუგვიანეს 5 დღის ვადაში მუნიციპალიტეტის აღმასრულებელი ორგანოს გაფრთხილების ვალდებულებას, როდესაც ამ ვადაში გაფრთხილება, შეკრების/მანიფესტაციის სპონტანურობის გათვალისწინებით, შეუძლებელია.

ამავე დადგენილებით, არაკონსტიტუციური ნორმა ძალადაკარგულად იქნა ცნობილი გადაწყვეტილების გამოქვეყნებისთანავე.

სახალხო დამცველის განცხადებით, საგულისხმოა, რომ საკონსტიტუციო სასამართლოს პლენუმმა აღნიშნული გადაწყვეტილებით შეცვალა სასამართლოს პრეცედენტული სამართლით მანამდე დამკვიდრებული პრაქტიკა, რომელიც საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლის პირველი პუნქტით დაცული სფეროს ნაწილად არ მოიაზრებდა ხალხისა და ტრანსპორტის მოძრაობის ადგილას სპონტანური საპროტესტო მანიფესტაციის, წინასწარი გაფრთხილების გარეშე, შეუფერხებლად ჩატარების უფლებას.

„საკონსტიტუციო სასამართლოს განცხადებით, საქართველოს ისტორიული გამოცდილება ცხადყოფს, რომ შეკრებისა და მანიფესტაციების უფლება ქართული საზოგადოებისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობისაა. ათწლეულების მანძილზე სწორედ საჯარო შეკრება წარმოადგენდა სახელმწიფოებრივი ინტერესების დაცვის, საზოგადოებრივი აზრის ფორმირების, პროტესტის გამოხატვის, იდეების, ღირებულებების გარშემო გაერთიანებისა თუ ბრძოლის ეფექტიან და ძალზე ხშირად გამოყენებულ საშუალებას.

საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილების თანახმად, საქართველოს კონსტიტუციის 21-ე მუხლით დაცული შეკრების თავისუფლება იცავს როგორც წინასწარ ორგანიზებული, ასევე, სპონტანური შეკრებისა და მანიფესტაციის გამართვის შესაძლებლობას, ვინაიდან ცალკეულ შემთხვევაში შეკრებისა და მანიფესტაციის ეფექტიანობა სწორედ მყისიერებას, დროში დაყოვნების თავიდან აცილებასა და საზოგადოებრივი რეაქციის დაუყოვნებლივ გამოხატვას მოითხოვს, შესაბამისად, სპონტანური შეკრებისა და მანიფესტაციის ჩატარების უფლება, მათ შორის, ტრანსპორტის სავალ ადგილას ან ტრანსპორტის მოძრაობის შეფერხებით, ექცევა შეკრებისა და მანიფესტაციის თავისუფლების დაცულ სფეროში“, – ნათქვამია ობუდსმენის განცხადებაში.