„ამ წელსაც გადაწყვიტეს, რომ მთელი წელი უნდა ვყოფილიყავი „ჩუმად“ ანუ სიმღერის-კონცერტების გარეშე, იბრძოლეს ყველგან და ყველასთან სადაც შეეძლოთ…(ვინ? იმედი მაქვს, ხვდებით) და ამ ახალ წელსაც ვერ შევძლებ თქვენთან ერთად ყოფნას, რადგან აქაც არ დაიშურეს ძალები. სამწუხაროდ, ვერც ერთ ქალაქში ვერ შევხვდებით, განსაკუთრებულიად მტკივა ჩემი ბათუმი“, – ამ განცხადების ავტორი მუსიკოსი ნინო ქათამაძეა.
24 დეკემბერს მან სტატუსი სოციალურ ქსელში გამოაქვეყნა და აღნიშნა, რომ დეტალებზე მოგვიანებით ისაუბრებდა.
„რადიო თავისუფლებამ“ დღეს მისი ვრცელი ინტერვიუ გამოაქვეყნა.
ინტერვიუში მუსიკოსი ყვება, რომ მას ბოლო რამდენიმე წელია, არ იწვევენ მუნიციპალიტეტების ან ხელისუფლების მიერ ორგანიზებულ კონცერტებზე. ნინო ქათამაძე ვარაუდობს, რომ ამის მიზეზი მისი სამოქალაქო პოზიციაა.
„გრძელდება რამდენიმე წელია უკვე, არა მარტო ახალ წელს, არსებობს სხვა კონცერტებიც, რომელშიც ისეთი სახალხო ზეიმი დგება და მაშინ სურვილი გაქვს და გეძლევა საშუალება, რომ შენს მსმენელს აბსოლუტურად დანახარჯის გარეშე შეხვდე, ესაუბრო, სიახლე აჩვენო და ეს კიდევ ციკლია, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ შენ არ გაწყვიტო შენს მსმენელთან კონტაქტი. ხუთ წელში პრაქტიკულად ჩათვალეთ რომ შენ არ ახსოვხარ შენს მსმენელს და უნდა შეხვდე ახალი რეპერტუარით, მთელი სიახლით, რომელიც არ არსებობს ამ ურთიერთობის გარეშე. ამიტომ უკვე მივხვდი რომ ბევრი, ბევრი წლის, ანუ ბევრი წელი რა, ვგულისხმობ 2017 წლიდან და პრაქტიკულად შემდეგ პანდემია დაემთხვა, აი სულ იყო რაღაც პატარ-პატარა გამონათებები, მაგრამ იყო, რომ ვერ ახერხებენ შენს განეიტრალებას პირადი კონტაქტების საფუძველზე და შემდეგ უკვე ეს უკვე დეკლარირებული იყო“, – ამბობს ის.
ჟურნალისტის შეკითხვაზე, რას გულისხმობდა ნინო ქათამაძე თავის პოსტში და ვინ გადაწყვიტა მისი კონცერტებისგან ჩამოშორება, ქათამაძე პასუხობს, რომ კულტურა პოლიტიკურ კონიუნქტურაზე გახდა დამოკიდებული.
„ვინ გადაწყვიტა? ნუ, ვინც წყვეტს საერთოდ. ვფიქრობ, რომ საერთოდ კულტურული პოლიტიკა დამოუკიდებლად უნდა ფუნქციონირებდეს. ამ შემთხვევაში რაც ხდება და რატომ ხდება, რომ ის არ მღერის, ეს მღერის და საერთოდ ვიღაცა წყვეტს შენს კარიერას თუ მუსიკალურ ცხოვრებას და ზოგადად არსებობის უფლებას გაძლევს შენს პროფესიაში და მაგალითად, მე პირადად სხვა არაფერი არ შემიძლია, ხომ? ეს არის ის, რომ მთლიანად მთელი კულტურა დამოკიდებული გახდა პოლიტიკურ კონიუნქტურაზე. ვგულისხმობ რას, რომ მთელი დარბაზები არის მაგალითად კულტურის ბაზაზე, ეკონომიკის სამინისტროს, ანუ სახელმწიფო ბაზაზეა და როდესაც შენ ითხოვ დარბაზს, თვითონ გიწყვეტენ: გაძლევენ თუ არ გაძლევენ დარბაზებს, მაგალითად“, – განაცხადა მან.
ჟურნალისტის დამაზუსტებელ შეკითხვაზე, გულისხმობს თუ არა ის ხელისუფლებას, ნინო ქათამაძემ თქვა, რომ „რა თქმა უნდა, ვინც იღებს გადაწყვეტილებას“. ქათამაძემ ხაზი გაუსვა იმას, რომ თავისუფალი აზრის ქონა პრობლემა გახდა. მან ასევე ისაუბრა კულტურის სამინისტროს არსებულ სტრუქტურაზეც.
„ალბათ 4-5 წელია [ამ კონცერტებში არ ვმონაწილეობ]. მაგრამ ეგ არ არის პრობლემა. ჩემი სტატუსის მიზანი არ იყო, რომ საერთოდ მე მეთქვა რომ რა საშინელებაა,რომ არ მამღერებ.. ეს ემოცია არ არის ჩემი, იმიტომ რომ ჩვენი კონცერტი ისედაც ისეთი რთული მექანიზმია, რომ მას განსაკუთრებული სცენა სჭირდება, ადგილი ჭირდება, ტექნიკა ჭირდება და ასე შემდეგ.
მე ამით მინდოდა იმის მინიშნება, რომ ეს პრობლემა უკვე ძალიან სიღრმისეულად არსებობს, არსებობს უკვე დიდი ხანია. ბევრ არტისტთან. წარმოიდგინეთ, როდესაც ჩემთან ასე გაბედულად ღიად დაპირისპირება ხდება, რა ხდება ადამიანებში, რომელსაც უნდა, რომ გათავისუფლდეს, უნდა, რომ საჯაროდ თავისი სიტყვა თქვას, და საერთოდ ზოგადად, პრობლემაა თავისუფალი სიტყვის თქმა.
მე ვაკეთებ ანალიზს, რატომ შეიძლება, მაგალითად, ადამიანს ქონდეს ამა თუ იმ არტისტის და დასჯის უფლება. ჩემ შემთხვევაში ალბათ ის, რომ მე გამოვხატავ ღიად ჩემს მოსაზრებას, სამოქალაქო პოზიციას [უკრაინის მხარდაჭერას, ხელისუფლების კრიტიკას]…
მე არ მიყვარს კონკრეტულად სახელითა და გვარებით რაღაცის აზრების გამოთქმა, იმიტო რომ ვფიქრობ, კულტურის სამინისტროში ძალიან ბევრი სხვადასხვა მინისტრი არსებობდა, მაგრამ თვითონ ფუძეში პრობლემა მაინც იგივე რჩება და რამდენი მინისტრიც არ უნდა შეიცვლოს და რამდენად კარგი, რბილი, რაღაცა მოსიყვარულე ხასიათი გამოავლინოს, ის პრობლემა მაინც პრობლემად რჩება, იმდენად საბჭოური სტრუქტურაა თვითონ ეს ინსტიტუტი, არის თავიდან ბოლომდე შესაცვლელი თავისი მექანიზმებით, დაფინანსების პრინციპებით და ასე შემდეგ და ის, რომ ის არ უნდა განსაზღვრავდეს, მაგალითად, რეპერტუარსაც კი საზღვრავენ, გისაზღვრავენ, არტისტებს საზღვრავენ… ის პირდაპირ ხელშემწყობი უნდა იყოს შენი განვითარების და არ უნდა ერეოდეს ასე ვთქვათ, შენ შემოქმედებით პროცესში“, – ამბობს ქათამაძე.
როგორც ქათამაძე იხსენებს, მისთვის პირადად უთქვამს, რომ კონკრეტული კონცერტისთვის არსებობს სია, რომელშიც ის ვერ მოხვდა.
მან ასევე ისაუბრა იმ დაბრკოლებებზე, რომელსაც მუსიკოსი აწყდება, თუ კონცერტის თავისი ინიციატივით გამართვა სურს და ასევე ისაუბრა იმაზე, თუ რატომაა მნიშვნელოვანი არტისტის პოლიტიკური წნეხისგან თავისუფლება.
„რა თქმა უნდა მე კითხვას დამისვამს, მე რატო არ ვარ კონცერტში? ჩემთვის პირადად უთქვამთ დავალებებით, რომ არსებობს რაღაცა სიები, სადაც ამ სიებში არა ხარ. ახლა ამ წელს, საახალწლო კონცერტის დროს, კონკრეტული მინიშნება იყო, რომ პროგრამაში ყველა მინუს ნინო და იქ რამოდენიმე მე არტისტი კიდევ. მაგრამ მე გულწრფელად მინდა ვთქვა, რომ ეს პრობლემა არის კიდევ უფრო სიღრმისეული.
დარბაზებსაც კი აკონტროლებენ. მოგცენ შენ ეს დარბაზი თუ არა.
დამოუკიდებლად რომ გინდოდეს დარბაზი, გეუბნებიან, რომ ეს დარბაზი არის დაკავებული, ან ასეთი პოლიტიკაა, მთავარი, რაც არი აქ, რომ ის იმხელა გადასახადს ადებს სპეციალურად, რომ შენ იძულებული ხარ, მიხვიდე, სახელმწიფოს სთხოვო. ჯერ უნდა დავწერო განცხადება, კულტურის სამინისტროს უნდა მივწერო განცხადება, რომ გთხოვთ, ეს დარბაზი უნდა მომაქირაოთ.
აი, მაგალითად ფილარმონიაში 21 800 ლარი უნდა გადაიხადო ჯერ, შემდეგ გადასახადი. გარდა ამისა, ბილეთების თანხა, ტექნიკით უნდა აღჭურვო. შემდეგ, აი, 2251 ადგილია. რა თანხად უნდა გაყიდო, როდესაც თვითღირებულება მინიმუმ ჰონორარების, ყველაფრის გარეშე, მინიმუმ 50 000 ლარზე მეტია, რომ არ გააკეთო არც ეკრანები, არ აღჭურვო ისე რომ ქონდეს ამას სადღესასწაულო დეკორაცია… შეუძლებელია ეს. ამიტომ პირდაპირ დამოკიდებულია, ასე ვთქვათ, ბმაშია სახელმწიფოსთან, კულტურის სამინისტროსთან, და შემდეგ შენ მიდიხარ და ეუბნები, რომ დამიფინანსეთ გადასახადების გადამხდელების თანხით…
ვფიქრობ, რომ თუ არტისტი წარმატებულია, თუ ის ცდილობს, რომ ყოველ ჯერზე, ასე ვთქვათ, შესთავაზოს თავის მსმენელს რაღაც სიახლე, რაღაც სხვადასხვა არტისტებთან კოლაბორაცია, გადამხდელები ამის არენდაში ფულს არ უნდა იხდიდნენ. ვფიქრობ, პირიქით კულტურის სამინისტრო და ასე ვთქვათ ის პოლიტიკური წრე, რომელიც კულტურა ეს ეხებეა პარლამენტში, უნდა ქმნიდნენ სქემას ქმნიდნენ გადასახადის სწორი დასმით ბილეთებით.
განსაკუთრებული დახმარება ჭირდება მხოლოდ იმისთვის, რომ სახელმწიფო რესურსი არ დაიხარჯოს ამაში და თავისუფალი იყოს არტისტი, რაღაც პოლიტიკური წნეხისგან არ ვიცი“, – განაცხადა მან.
ნინო ქათამაძე განმარტავს, რომ ფაქტობრივად არ არის კონცერტი, რომელსაც არ აფინანსებს სახელმწიფო – მათ შორის სხვადასხვა ქალაქში გამართულ საზეიმო ღონისძიებებს და ა.შ.
მისივე თქმით, არტისტებიც ცდილობენ, რომ იყვნენ მაქსიმალურად ჩუმად, იმსითვის, რომ მიიღონ ის სამსახური, რომელიც მათ დღეს აქვთ.
„ჩემი ღრმა პატივისცემის მიუხედავად, ვერ ნახავთ არტისტებს, რომლებიც თავგამოდებით ზრუნავენ ბავშვებზე, რომლებიც მშივრები არიან სკოლაში, ან რაღაც სოციალურ გამოწვევებში ისე აქტიურად არიან ჩაბმულები… ცდილობენ, რომ იყვნენ მათ მაქსიმალურად ჩუმად იმისთვის, რომ მათ მიიღონ ის სამსახური, რაც დღეს აქვთ და უფრო მეტიც, შეიქმნა სსიპები, რომლებიც პირადად ჯგუფები, გუნდები, კულტურის სამინისტროსთან არსებული სსიპები არიან, რომლებიც, გარდა იმისა, რო ის სახელმწიფოსგან იღებს დაკვეთას, ისინი კიდევ დამატებით ხელფასებს იღებენ, ასევე ბიუჯეტიდან. ანუ ყველაფერი იმდენად ერთმანეთთან ბმაშია, რომ ძალიან ძნელი იქნება ამ ციკლის დარღვევა და გამოდის რომ მე ვუპირისპირდები ყველას ამ დროს, ეგრე არ არის, პირიქით, მე შემიძლია მოვყვე მთელი ჩამონათვალი ჩემი საგასტროლო ცხოვრების და ომში მყოფ უკრაინაში მე წელს უფრო მეტი კონცერტი მქონდა, ვიდრე საკუთარ სამშობლოში, და ნებისმიერი კონცერტი ჩემი არის საქველმოქმედო“, – თქვა მან.
ნინო ქათამაძე მის მიმართ გამოთქმულ პოლიტიკურ ბრალდებებსაც პასუხობს.
„ძალიან დამღლელია რომ ხან ნაციონალი ვარ, ხან ქოციონალი ვარ, ხან ვინ ვარ. ალბათ ერთადერთი არტისტი ვარ საქართველოში, რომელსაც არც ერთხელ, არასოდეს, არც ერთ არჩევნებზე არ უმღერია და არ მიმიღია მონაწილეობა, როგორც არტისტს და მუსიკოსს. ჩემთვის მიუღებელია, როდესაც არ ვიცნობ პროგრამას, როდესაც არ ვიცი, არ ვენდობი და კიდევ ბევრი რამე… შეილება ბევრი არასწორი ემოციური ახსნაც ჰქონდეს ჩემს ამ დამოკიდებულებას, მაგრამ მე არასოდეს არ ვმღერი. ვფიქრობ, რომ ეს არ არის ჩემი პლატფორმა და ჩემი ადგილი, სადაც მე რაღაც დროშის ქვეშ უნდა ვიმღერო.
არასდროს არ ვყოფილვარ, მაგალითად არ ისეთ მუსიკალურ ცხოვრებაში, როგორც ეძახიან ხოლმე, კარზე გამრთობი მუსიკოსი. ამის თქმა მიწევს, სამწუხაროდ, იმიტომ რომ თუ მარტო ეს უნდა დამაბრალონ, მაშინ მოდი სხვა რამე ვაკეთოთ ერთად.
ის, რომ მე რუსეთში და დავდიოდი… მე არ დავიბადე ისეთ ქვეყანაში, სადაც მე არჩევანი მქონდა და ამ არჩევანის შემდეგ, მაგალითად, ისეთი რამ გავაკეთე, რომელიც შემდეგ ჩემი პრობლემა უნდა ყოფილიყო. მე დავიბადე საქართველოში, სადაც რა არჩევანიც მქონდა, იმ არჩევანში მაქსიმალურად შევეცადე რო არც ერთი არაქართული სიმღერა არ მემღერა, აი ერთი სიტყვაც არ მიმღერია უცხო ენაზე, იმიტომ რომ ეს ჟღერადობა, ეს ენერგია ყოფილიყო. ერთ ადგილს ვერ დაასახელებენ. ხომ წარმოგიდგენიათ, რამხელა ამბავი მოხდა 2019 წელს? ერთი მიზეზი ვერ დაასახელეს იმისთვის, რომ თუ რამე არაწესიერი და რამე არაღირსეული საქციელი იყო. და თუკი ვინმემ გაიცნო საქართველო თანამედროვე, განსხვავებული, ამაში ჩვენ ძალიან დიდი შრომა ჩავდეთ და უფრო მეტი რესურსი იხარჯებოდა იმაზე, რომ სად ვიმღერებთ და ვინ იყო ჩვენი მაყურებელი, ვიდრე იმაზე, რამდენი უნდა გვემღერა.
მთელი გულისტკივილით მინდა ვთქვა რომ, მუსიკალურ გემოვნებაზე ვიდაოთ, მაგრამ თავისუფლებაზე და ჩვენს არჩევანზე – ეს ჩვენი ნებაა“, – განაცხადა ნინო ქათამაძემ.
ის კიდევ ერთხელ იმეორებს, რომ არ იცის, რატომ გაუბრაზდა მას ხელისუფლება, როცა მუსიკოსი პოლიტიკური წრეებისგან შორსაა და მხოლოდ ადამიანების სოციალური პრობლემები აღელვებს.
„ახლა იცით როგორ კრიტიკულ ზღვარზეა, რომ ან მართლა უნდა განეიტრალდე როგორც ადამიანი, როგორც პიროვნება, არაფერი არ უნდა აკეთო, იმიტო რო არ არსებობს სივრცე, მხოლოდ დარჩა ქუჩა, სადაც შენ გამოდიხარ და იმღერებ. ალბათ იქაც გამოვალ და ვიმღერებ, იმიტო რო, თუ იქ ჩემი ადგილია, ეგეც არ არი პრობლემა, იმიტო რო ამ ამ თავისუფლებას იმხელა ძალა აქვს, როცა ზუსტად იცი რომ მართალი ხარ, ნამდვილი ხარ და გულწრფელად ემსახურები შენს ქვეყანას და შენს ფასეულობებს, არა მგონია რომ რამე არსებობდეს მოგონილი ძალა, რაც არ უნდა პოლიტიკური იყო ეს, რომ ამან გააჩეროს წარმოუდგენელია“, – აღნიშნა მან.
