„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველომ“(TI) აჭარაში 2019 წელს განხორციელებული ინვესტიციების შესახებ კვლევა გამოაქვეყნა. ორგანიზაციამ შეისწავლა აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის მიერ პირდაპირი მიყიდვის ფორმით, მათ შორის სიმბოლურ ფასად (1 ლარად), პირობიანი და უპირობო აუქციონით გასხვისებული ქონების მესაკუთრეები, პრივატიზაციის საფასური და ინვესტიციების მოცულობა.
ორგანიზაციის ცნობით, აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროდან გამოთხოვილი ინფორმაციის ანალიზისას შემდეგი გარემოებები გამოიკვეთა:
- „სწორი საინვესიტიციო პოლიტიკის მხარდამჭერ გადაწყვეტილებად შეიძლება შეფასდეს აჭარის მთავრობის მიერ 2019 წლის 29 მარტს დამტკიცებული წესი, რომლის თანახმად, თუ ინვესტორი ვერ ასრულებს ნაკისრ ვალდებულებებს, მას შეუძლია პირგასამტეხლოსგან გასათავისუფლებლად და ხელშეკრულებების პირობების გადასავადებლად მიმართოს აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს და წარუდგინოს დაკისრებული პირგასამტეხლოს 2%-ის საბანკო გარანტია. სამინისტროს ინფორმაციით, ამ შესაძლებლობით 26-მა კომპანიამ/იურიდიულმა პირმა ისარგებლა.
- 2019 წელს, წინა წლებთან შედარებით, მნიშვნელოვნად შემცირდა ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების პირდაპირი მიყიდვის შემთხვევები – გასულ წელს ამ ფორმით სულ 3 ობიექტი გასხვისდა (2018 წელს 16 ობიექტი გაიყიდა, 2017-ში კი – 17). საპრივატიზებო საფასურის ჯამური მოცულობა 7,660,265 ლარია, ხოლო განსახორციელებელი ინვესტიციის ოდენობა – 255,000,000 ლარი.
- პირდაპირი მიყიდვის ფორმით ყველაზე დიდი ფართობის მიწის ნაკვეთები (180 ჰექტარი) შპს „გრინ რეზორტმა” ქობულეთში შეიძინა. ცენტრალური და ავტონომიური მთავრობა აცხადებდა, რომ ახალი მულტიფუნქციური კომპლექსის – „მწვანე ქალაქის” ასაშენებლად კომპანია 500 მილიონი ლარის ინვესტიციას განახორციელებდა, თუმცა, ხელშეკრულებაში მითითებული თანხა 250,000,000 ლარია.
- 2019 წელს შემცირდა პირობიანი აუქციონების რაოდენობაც – ამ ფორმით ქონება სულ 6-ჯერ გასხვისდა (2017-2018 წლებში ასეთი ფორმით 37 ობიექტი გასხვისდა). საპრივატიზებო საფასურის ჯამი 995,700 ლარია, ხოლო განსახორციელებელი ინვესტიციის ოდენობა – 2,800,000 ლარი.
- 4 იურიდიული პირიდან, რომელმაც ქონება პირობიანი აუქციონის ფორმით შეიძინა, 3 რეგისტრირებულია ხელშეკრულების გაფორმებამდე ერთი თვით ადრე („აიბამბუ”, „საქართველო” და „აჭარა რიზორთს დეველოპმენტ კომპანი“).
- აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრომ კვლავ არ გადახედა ხელშეკრულებას TCF Georgia-სთან, რომელიც ქობულეთში ციტრუსის დასახარისხებელი საწარმოს ამუშავებასთან და 3,500,000 ლარის ინვესტიციის განხორციელებასთან დაკავშირებით აღებულ ვალდებულებებს წლების განმავლობაში არ ასრულებდა. ამაზე „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო” რეკომენდაციას სთავაზობდა. შედეგად, კომპანიის მიერ სიმბოლურ ფასად – 1 ლარად მიღებული ქონება (23 344 კვ/მ არასასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთი და 6 შენობა) 2019 წელს კომპანიის იპოთეკარის, სს „ბანკი ქართუს” საკუთრება გახდა.
- ბათუმის და ქობულეთის მაჟორიტარი დეპუტატების, ფატი ხალვაშისა და კობა ნაკაიძის ა(ა)იპ „თანალმობამ” 2016 წელს აჭარის მთავრობისგან უზურფუქტით მიიღო უძრავი ქონება ქობულეთში შეზღუდული შესაძლებლობის პირთათვის დღის ცენტრის გასახსნელად, თუმცა მაჟორიტარებმა 2019 წელსაც ვერ გახსნეს ცენტრი და აჭარის მთავრობას ვალდებულებების გადავადების შუამდგომლობით კიდევ ერთხელ მიმართეს.
- 2019 წლის 1 იანვრიდან 2020 წლის 9 იანვრის ჩათვლით, წინა წლებში ხელმოწერილ 26 ხელშეკრულებაში შეიტანეს ცვლილებები. ხელმომწერი 9 კომპანიის წარმომადგენლები, მეწილეები და დირექტორები მმართველი პარტიისა და სალომე ზურაბიშვილის შემომწირველები არიან. არაერთი მოთხოვნის მიუხედავად, აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტრომ გადავადებული პირობებით განახლებული ხელშეკრულებები „საერთაშორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს” არ მიაწოდა.
- საკვლევ პერიოდში პირობების შეუსრულებლობისა და პირგასამტეხლოს გადაუხდელობის გამო 7 კომპანიასთან მოიშალა ხელშეკრულებები. შესაბამის ბრძანებებში მითითებულია, რომ ყველა მათგანს ხელშეკრულების მოშლამდე ნაკისრი ვალდებულებების შესრულება გადაუვადდა, თუმცა კომპანიებმა და ფიზიკურმა პირებმა ვერც შეცვლილი პირობებით შეძლეს ინვესტიციის განხორციელება, რაც საბოლოოდ, მათთან დადებული შეთანხმებების გაუქმების მიზეზი გახდა“, – წერია კვლევის ძირითად მიგნებებში.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა“ მოუწოდებს აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობას: ავტონომიური რესპუბლიკის ქონების განსაკარგად პირობიანი აუქციონის გამოცხადებისას მეტი საგარანტიო პირობები განსაზღვროს, რათა გაიზარდოს პროცესის გამჭვირვალობის ხარისხი და აუქციონებში გაიმარჯვონ შესაბამისი გამოცდილების მქონე კომპანიებმა;
შეიქმნას ყველა ინვესტორისთვის თანაბარი პირობები, რაც ხელს შეუწყობს ჯანსაღი საინვესტიციო გარემოს ჩამოყალიბებას და თავიდან აიცილებს ისეთ ვითარებას, როგორიც შეიქმნა TFC Georgia-ს მიერ აღებული ვალდებულებების შეუსრულებლობის გამო.
საჯარო ინფორმაციის გაცემის დროს იხელმძღვანელოს კანონით გათვალისწინებული მოთხოვნებით და გაასაჯაროვოს 26 იურიდულ პირთან შეცვლილი პირობებით განახლებული ხელშეკრულებები;
მკაცრად დაიცვას ქონების განკარგვის ხელშეკრულების პირობები და იმ შემთხვევაში, თუ ინვესტორი არღვევს პირობებს და არ ასრულებს ნაკისრ ვალდებულებებს, დაიბრუნოს უზურფუქტის წესით ან სხვა ფორმით გადაცემული ქონება.
„საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ კვლევას სრულად გაეცანით ბმულზე.
„ეს ის ორგანიზაციაა ხომ, ადგილობრივი კანტორა რომ აქვთ გახსნილი აქ და ოფის-მენეჯერები რომ იკვლევენ და იურიდიულ დასკვნებს აკეთებენ. ალბათ მაგათზე მეკითხებით ხომ?“, – ასე უპასუხა აჭარის მთავრობის თავმჯდომარემ, თორნიკე რიჟვაძემ ორგანიზაციის კვლევის შესახებ დასმულ შეკითხვას.
„მე გეტყვით, რომ აჭარაში მაგ დასკვნებს აკეთებს ჩვეულებრივი ოფის-მენეჯერები. შედიან იურიდიულ, ეკონომიკურ საკითხებში, რომლის აბსოლუტურ წარმოდგენებში არ არიან. რაც შეეხება მაგ TCF Georgia-ს, რაც შეეხება მეორე დასახელებულ კონკრეტულ პროექტს, შეგიძლიათ გამოითხოვოთ აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროდან ის დოკუმენტაცია, რომელიც ამტკიცებს, რომ არც დისკრიმინაციული და არც პრივილეგირებული მიდგომა არც ერთ კომპანიასთან მიმართებაში არ ყოფილა. ჩვენ ყველა ერთიანად, საჯარო ინტერესის დაცვით, მათ შორის, ბიზნესს ვეხმარებით, მაგრამ როცა სანქცირებაა საჭირო, არც ამისგან ვიკავებთ თავს. ის განკარგულება, რომელიც მივიღეთ, დაახლოებით წელიწად-ნახევრის წინ, სწორედ საერთო წესების ჩამოყალიბებას ემსახურებოდა“, – განაცხადა რიჟვაძემ.
