დედა სიდონია: „დიდი სიხარულით ავიღებდი მოძალადებიის მიერ პარლამენტის წინ აღმართულ ჯვარს“ 

მარიამ გერსამია

სქიმმონაზონი სიდონია, რომელიც სახალხო დამცველთან არსებულმა ტოლერანტობის ცენტრმა 2018 წელს ტოლერანტობის ქომაგის წოდებით დააჯილდოვა, „მედიახმის“ პოდკასტში საუბრობს ადამიანის უფლებებსა და რელიგიის თავისუფლების გამოწვევებზე. ასევე, რუსეთ უკრაინის ომზე და რუსეთის „ერთმორწმუნეობაზე“, საპატრიარქოს დაფინანსების მოდელზე, პარლამენტის წინ დადგმულ ჯვარსა და რელიგიის პოლიტიკურ პოზიციონირებაზე.

• დღეს ადამიანის ძირითადი უფლებების დაცვის კუთხით არსებული მდგომარეობა კიდევ ერთხელ გახდა აქტუალური ეროვნული ინტერესების კონტექსტში: ევროკავშირის კითხვარში ცალკე პუნქტადაა გამოყოფილი ადამიანის უფლებების, მათ შორის რწმენის და რელიგიის თავისუფლების მდგომარეობა. რატომ არის ჩვენი ერის იდენტობისთვის და განვითარებისთვის აუცილებელი რელიგიური ტოლერანტობა? 

საზოგადოებაში ნიჰილიზმია და მას ძალიან სჭირდება მეტი ინფორმირებულობა. ეს ნიშნავს, რომ საჭიროა მკვეთრი აქცენტები და ხმამაღალი პასუხები. როცა ტოლერანტობის მნიშვნელობაზე ვსაუბრობთ, უნდა ვიცოდეთ, რომ ქრისტიანობა, თავისი არსით, არის ურთიერთობის კულტურა იმ მრავალეთნიკურ საზოგადოებაში, სადაც ცხოვრობენ სხვადასხვა აღმსარებლობის მოქალაქეები.

მთელი ცივილიზებული მსოფლიო ურთიერთპატივისცემის პრინციპზე დგას. ჩვენ, როგორც ქრისტიანებს, მოგვეთხოვება, რომ სწორად გავიაზროთ, რა ვალდებულებები გვაქვს საკუთარ თავთან და სოციუმთან, დანარჩენ მსოფლიოსთან. ჩვენს პატარა მიკროსამყაროში, ურთიერთპატივისცემაზე დაფუძნებული ურთიერთობებიდან იწყება საზოგადოების მშენებლობა. ამიტომ, პირველ რიგში, უნდა ვიყოთ შემწყნარებლები.  

პარადოქსია და შეუსაბამობაა, რომ გარკვეული ეთნო-ნაციონალისტური ჯგუფები, რომლებიც არღვევენ ადამიანის უფლებებს, აპელირებენ ჩვენი ისტორიით, წარსულით, ტრადიციებით და წინაპრებით, აცვიათ ჩოხები… სწორედ ისინი უგულებელყოფენ ტოლერანტობას, რომელიც წარსულში (ჩვენთვის საამაყო დავითის და თამარის დროს) ძლიერი სახელმწიფოს საფუძველი იყო.  სწორედ მაშინ, სხვადასხვა აღმსარებლობის მქონე მოქალაქეები ჰარმონიულად თანაცხოვრებას ახერხებდნენ და ჩვენ, თუ ვამაყობთ ამ წინაპრებით, პირველ რიგში, როგორც მათი საქმის გამგრძელებლები, უნდა ვიყოთ  – ტოლერანტულები. 

• რელიგია მოქმედებს მრევლის წიაღში (რაც ნებაყოფლობითია) და ის ვერ გავრცელდება მთელ საზოგადოებაზე. სეკულარულ სახელმწიფოს არ აქვს რელიგიური ნორმების გატარების უფლება. ამასთან, რელიგიურ ნორმებსაც აქვს საზღვრები, რომლებსაც ადგენს კონსტიტუცია. ჩვენთან რამდენად მკაფიოდ არის გამიჯნული ეკლესიის და სახელმწიფოს როლები, მოქმედების საზღვრები? მე ხშირად მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ეკლესია ცდილობს თავისი წესები განაზოგადოს მთლიანად საზოგადოებაზე და ელაპარაკება არა თავის მრევლს, არამედ სახელმწიფოს. ხომ არ ფიქრობთ, რომ საჭიროა შეიცვალოს საქართველოში სახელმწიფოსა და ეკლესიას შორის დადგენილი არაფორმალური და ფორმალური მიდგომები სწორედ იმისთვის, რომ რელიგიის თავისუფლება იყოს დაცული?

ისევ გამოვლენილ ეთნო-ნაციონალიზმთან მივდივართ, რომელიც, სამწუხაროდ, ეკლესიის წიაღშიც ვითარდება-ხოლმე და შემდეგ, დაუმსახურებლად, მათი საქმიანობის მთელ მართლმადიდებლობაზე განზოგადება ხდება. ეთნონაციონალიზმი ეკლესიაში ეფუძნება არა მართლმადიდებლურ სწავლებას, არამედ  სულ სხვა მოტივაციებს. ეს მოტივაციებია გამოსაკვეთი, რომელსაც სარწმუნოებასთან ნამდვილად არ მივყავართ. სრული პასუხისმგებლობით ვამბობ, რომ ქრისტეს სახარებაში ეთნონაციონალიზმის ამგვარი გამოვლინების ვერანაირ საფუძველს ვერ ვიპოვით, პირიქით, ის საყოველთაოა, ქრისტე ყველასია. 

ჩვენ ვხედავთ, რომ ეროვნულ და მართლმადიდებლურ იდენტობას არასწორად იყენებენ სხვადასხვა ჯგუფები, რომლებიც პოლიტიზირებულები არიან. ისინი ცდილობენ მართლმადიდებლობა საკუთარ იდენტობად წარმოაჩინონ, რაც სინამდვილეში მათთან კავშირში არაა. ამას იყენებენ იმისთვის, რომ საზოგადოებაში ფეხი იოლად მოიკიდონ, რელიგიის დახმარებით მოახდინონ იდეების ინტეგრირება. ამის საპასუხოდ, საზოგადოება უნდა იყოს შემდგარი, მომწიფებული და ინფორმირებული. რომელ რელიგიურ აღმსარებლობასაც მისდევს ადამიანი, კარგად უნდა ესმოდეს ამ რელიგიის არსი, რომ მსგავსმა პოლიტიკურმა მანიპულაციებმა მასზე ზეგავლენა არ მოახდინოს. 

ამ აგრესიული ჯგუფების ქმედებები დაცილებულია ქრისტიანულ სწავლებას, ყველაფერს, რაც ადამიანს ეკლესიას აყვარებს. მათი მხრიდან ქრისტიანობის პოლიტიზირება მის მარგინალიზებას იწვევს. სამწუხაროდ,  მართლმადიდებლობა ზოგჯერ აგრესიულ ჯგუფებთან არის ასოცირებული და ეს განიზიდავს ხალხს. ეს ჯგუფები სარწმუნოების იმ მრუდე სარკეს ჰგვანან, რომელსაც ამოეფარებიან და ითვისებენ. ჩემთვის ეს დანაშაულია, არა კანონის ფარგლებში, არამედ მორალურ საზღვრებში. 

ჩვენ რა შეგვიძლია? ღვთისმეტყველების, სასულიერო პირებისა და თეოლოგების ნაწილმა, ვისაც სწორად ესმით ქრისტეს განკაცების არსი, უნდა იქადაგონ მრევლში სიყვარული, ბედნიერება, ურთიერთშემწყნარებლობა და ურთიერთობის კულტურა. მე არ მეშინია იმის, რომ ქრისტიანობას ოდესმე რაიმე საფრთხე დაემუქრება ვინმეს ქმედებით. დღეს ჩემთვის მოდერნიზმი და განმანათლებლობა, რომელიც  სხვადასხვა ავტოკეფალულ ეკლესიაში ვლინდება, კავშირშია სწორედ იმასთან, რასაც ილია ჭავჭავაძე წერდა. ის სწორად აანალიზებდა ეკლესიის წინაშე არსებულ საფრთხეებს. არ შეიძლება თანამედროვეობა ადამიანმა უარყოს. სწორედ თანამედროვე ადამიანი (იმისდა მიუხედავად, ის ლიბერალია თუ კონსერვატორი, ტრადიციების მიმდევარია თუ მოდერნისტი) ცდილობს წარსულიდან შეინარჩუნოს ის, რაც ჯანსაღია და მას არ ეშინია მიიღოს ის ახალი, რომელსაც მოაქვს განვითარება და რაღაც კარგი. 

ჩვენ, ზოგადად, გვევალება, რომ იმ დროში, რომელშიც ვარსებობთ,  ქრისტიანული მცნებებით გავუმკლავდეთ გამოწვევებს და სწორად, ქრისტიანულად თანავარსებობდეთ, როგორც მოქალაქეები. სხვაგვარად როგორ წარმოგვიდგენია? თუ ფეხს ვერ ვუწყობთ თანამედროვეობას, მთაში გავიხიზნებით, რომ „ერთგული დავრჩეთ“ ტრადიციების? რა გამოდის, რომ ჩვენ ეპოქის გამოწვევებს ვერ ვუძლებთ? ეს ხომ აბსურდია! ჩვენ უკვე ძალიან ბევრ ცვლილებას, სხვადასხვა ეპოქას და მის გამოწვევებს შევესწარით და ჩემთვის არსებობს ქრისტიანობა ყველა დროსა და ეპოქაში. საქმე ისაა, თუ როგორ ადაპტირდება მორწმუნე ადამიანი დროსთან ერთად და რამდენად აქვს მას მზაობა, ნებისმიერ გარემოებაში დარჩეს ქრისტიანად და გაართვას თავი გამოწვევებს. კიდევ ერთხელ, არანაირი საფრთხე არ არის იმაში, რომ მივიღოთ თანამედროვეობა, თანავარსებობდეთ სიახლეებთან და დავრჩეთ ქრისტიანებად. 

• მანიპულაცია ახსენეთ. „ჯვარს“, რომელიც ქრისტიანობის სიმბოლოა, პოლიტიკა და პოლიტიკოსები ხშირად იყენებენ საარჩევნო ან სხვა მიზნებისთვის. ხომ არ აზიანებს რელიგიის თავისუფლებას მისი პოლიტიკური პოზიციონირება და ელექტორალური გამოყენება?

საქმე ისაა, რომ ახალი იდეების შემოთავაზებისას აუდიტორიის აზრს ყოველთვის ითვალისწინებენ და ხშირად ამით მანიპულირებენ. საზოგადოების ნაწილში ქრისტიანული ცოდნის ნაკლებობაა (დაბალი განათლება გარემოებებმა განაპირობა და არავის განვსჯი ამის გამო). სწორედ ამ ადამიანების მანიპულირება ხდება იმ ჯვრით, რომელიც ჩვენთვის საკრალურია და ასოცირდება გამოხსნასთან და თავისუფლებასთან. 

წარმოიდგინეთ, მე რომ მივიდე პარლამენტის შენობის წინ და იქ დადგმული ჯვარი ავიღო,  როგორი კითხვები გაჩნდება საზოგადოებაში ჩემ მიმართ. შეიძლება ჯვრის და ღვთის მგმობელადაც გამომაცხადონ. მე კი ამას სულ სხვა რაკურსით ვხედავ და ვთვლი, რომ ჩემი მხრიდან ამ ჯვრის აღება იქნება ქრისტიანობის გარშემო არსებული არასწორი ტენდენციის შეჩერება. სამწუხაროდ, ჯვარი, რომელიც არის განთავისუფლების და გამოხსნის სიმბოლო, საზოგადოების ნაწილში ასოცირდება ძალადობასთან, რადგან მისი გამოყენება ხდება ძალადობრივი ჯგუფების მიერ და მე ჯვარს ავარიდებდი ამ შეურაცხყოფას. დიდი სიხარულით ავიღებდი მოძალადეების მიერ პარლამენტის წინ აღმართულ ჯვარს. 

• იმ დღეს, როცა ეს ჯვარი დადგეს, 5 ივლისს, მოძალადე, პრორუსულმა ჯგუფებმა (მათ შორის იყვნენ სასულიერო პირებიც) სწორედ ეს რელიგიური სიმბოლო გამოიყენეს. თქვენ აღნიშნეთ, რომ ამ ჯვარს აიღებდით. ასეთ დროს საპატრიარქოს პოზიცია როგორ უნდა იყოს? რატომ არავინ აჩერებს ამ მოძალადეებს ან საპატრიარქო რატომ არ უხსნის მათ, რომ ასე მოქცევა არაქრისტიანულია და ამას რელიგიასთან კავშირი არ აქვს? 

შიშის დრო აღარ არის. სიმართლე უნდა ითქვას. როცა საპატრიარქოზე ვსაუბრობთ, მნიშვნელოვანია, რომ სწორი პოზიცია ისე დაფიქსირდეს, რომ ეს არ იყოს აღქმული, როგორც განხეთქილება და რღვევა არ მოხდეს. იყო უკვე შემთხვევა, (მეუფე პეტრესთან მიმართებით), როცა ეკლესიას იცავდნენ და თან ეკლესიის მოქმედ მღვდელმთავარს შეურაცხყოფდნენ (არადა, მას დროებით ჰქონდა მღვდელმოქმედება  შეჩერებული). ამ ქაოსში, მრევლიც გამოწვევის წინაშეა. ქაოსს კი იწვევს უთქმელობა და სიჩუმე. ამიტომ პირდაპირი ვალდებულება გვაქვს, რომ ეს ქაოსი ავირიდოთ და მკვეთრი განცხადებები გაკეთდეს. თუ ამ აღმსარებლობის პირველსახეები და იერარქები არიან,  ვალდებულებაა მისი სწავლება გააჟღერონ, ყველამ სახარებისეული სიმართლე ვთქვათ, რომელზეც ვერავინ შეგვედავება. თუ შეგვედავებიან, ამ სიმართლისთვის უნდა ვეწამოთ, როგორც ეს ჩვენმა წინაპარმა პატრიარქებმა გააკეთეს. როცა ამას ხაზს ვუსვამ, არ განვსჯი ახლანდელ პატრიარქს. მე არ ვიცი, ვის როგორი პოზიცია ექნება ხვალ და იმედს ვიტოვებ, რომ ეს პოზიცია იქნება სწორი. მინდა, რომ ჩვენი მღვდელმთავრები ქრისტეს გზის გამგრძელებლები იყვნენ და მხოლოდ მაშინ შემეძლება, მეც ვიყო მათი მიმდევარი და მორჩილებაში მყოფი. 

• კიდევ ერთ ფუნდამენტურ უფლებას შევეხეთ. გამოხატვის თავისუფლება ახსენეთ. უთქმელობა მართლა აზიანებს ბევრ რამეს. თქვენ მედიით ჩანხართ, როგორც გაბედული მონაზონი, რომელიც უშიშრად ეხმიანება თითქმის ყველა იმ საჭირბოროტო პრობლემას, რომელზეც ბევრი სასულიერო პირი არ და ვერ საუბრობს. მედიით სხვა მონაზვნებიც ჩანან, ოღონდ არა ქალი მონაზვნები. ხომ არ ფიქრობთ, რომ საზოგადოებასა და ეკლესიაში არსებული სტერეოტიპების გამო, საზოგადოება და ეკლესიაც უფრო კრიტიკულია ქალის მიმართ და თქვენს აქტიურ საქმიანობასაც უფრო მეტად აკრიტიკებენ სწორედ იმის გამო, რომ ქალი ხართ?  

შეიძლება ეს არაცნობიერიც იყოს და თავადაც ვერ იაზრებდნენ, რომ სწორედ იმის გამო მაკრიტიკებენ, რომ ქალი ვარ.  შეიძლება  ვერც ხვდებოდნენ, თუ რატომ აქვთ მიუღებლობა. ზოგადად, არასწორად დამკვიდრდა, რომ სიტყვა „მონაზონი“ საქართველოში ქალთან მიმართებით გამოიყენება, „ბერი“ – კი კაცთან მიმართებით (არადა, ბერი და უხუცესი სულ სხვა რამეს ნიშნავს). ქართულში, სწორედ ქალის და კაცის განრჩევისთვის შემოვიდა ეს ორი სიტყვა. სინამდვილეში ორივე მონაზონია. აღთქმას როდესაც ვდებთ, იქ არ არის ქალისთვის და კაცისთვის განსხვავებული აღკვეცის წესი. ქალისთვისაც და კაცისთვისაც ერთი აღკვეცის წესია. იცვლება მხოლოდ „მხევალი“ და „მონა“. ეს არის მენტალობის, სტერეოტიპისა და ტრადიციის საკითხი. სინამდვილეში, რელიგიურად, ორივეს ქმედება ერთნაირად განისჯება.

• როგორც ქალი, თუ გრძნობთ რაიმე წნეხს საზოგადოების მხრიდან?  

მე გარკვეული გზა გავიარე და უკვე ვეღარ ვგრძნობ. ამიტომ მინდა, სხვა ქალები გავამხნეო. ზოგადად, თუ დარწმუნებული ხარ შენს პოზიციებში და განათლებასაც იღრმავებ, გაქვს არგუმენტები და ფაქტები – შენს პოზიციაზე დარჩები და დაიცავ მას. ქრისტიანობაში ყოფილა ამის მაგალითები (მაგალითად, მარკოზ ეფესელის შემთხვევა). 

არსებობს სიმართლის თქმის ვალდებულება, ოღონდ საჭიროა გადაამოწმო და დარწმუნდე, რომ ეს სიმართლეა. სიჯიუტე არ უნდა განსაზღვრავდეს პოზიციას. 

ისეც ხდება, რომ რეალობას არსებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით აღიქვამ, მაგრამ როგორც კი უფრო მეტად გაერკვევი საკითხში, იცვლება წარმოდგენა და ეს არაა საჩოთირო. 

ქალის როლის განმარტებისას, ხშირად, პავლე მოციქულს იშველიებენ-ხოლმე. ამავდროულად, ეკლესიაში უფრო ნაკლებად საუბრობენ სამარიელ დედაკაცზე, ფოტინეზე, რომელსაც  ეკლესიურ სწავლებაში ძალიან დიდი ადგილი უჭირავს. 

ვისაც აინტერესებს, როგორი დამოკიდებულება აქვს ქრისტიანობას ქალთან მიმართებით, შეუძლიათ წაიკითხონ თეოფილაქტე ბულგარელის განმარტებები, სადაც ძალიან კარგად არის ახსნილი სამარიელი დედაკაცის და იესოს საუბრის ეპიზოდი. სინამდვილეში, იცით, იესოს დამოკიდებულება როგორი იყო ამ საკითხის მიმართ? მაგალითად, მაცხოვრისთვის განსჯის საგანს არ წარმოადგენს ის, რომ ქალს რამდენიმე ქმარი ჰყავდა და ის მასთან აგრძელებს საღვთისმეტყველო საკითხებზე საუბრობს. ანუ, ქალს არ აქვს აკრძალული საღვთისმეტყველო საკითხებზე საუბარი. ამიტომ, ქრისტეს სწავლებაში არაფერი შეიცვლება. მის მიმდევრებს უნდა შეგვეძლოს ყველგან დავრჩეთ ქრისტიანები, მარსზეც კი. 

• თქვენ ბევრ პრობლემაზე გიწევთ საუბარი. მაგალითად, ნინოწმინდის ბავშვთა სახლზე, რუსეთის სისასტიკეზე უკრაინაში, ქალთა უფლებებზე, განათლების უფლებებზე, გამოწვევებზე ეკლესიაში და რეფორმების აუცილებლობაზე… ამისთვის სოციალურ ქსელებსაც იყენებთ. რა როლი აქვს მედიას (მათ შორის სოციალურ ქსელებს) და რისი შეცვლა შეუძლია მედიას? 

ჩანს, რომ საზოგადოება დაშინებული და პოლარიზებულია. ჩვენ საკუთარ პოზიციებს უფრო ვიცავთ, ვიდრე იდეებს. ამან შეიძლება ერთ წრეზე გვატრიალოს და ის კარი ვერ შევამჩნიოთ, რომელშიც სახელმწიფოს განვითარებისა და საზოგადოების ჩიხიდან გამოსვლის პერსპექტივა ჩანს. ამიტომ, მედია და ყველა, ვისაც აუდიტორია ჰყავს, არ უნდა იყოს კონფორმისტი და არ უნდა დასჯერდეს მხოლოდ საეთერო სივრცის შევსებას და რეიტინგს. ამოცანა საზოგადოებისთვის მუშაობა და ისეთი საკითხების წინ წამოწევაა, რომლებიც ფიქრისკენ და კრიტიკული აზროვნებისკენ გვიბიძგებს. იმაზე კი არ უნდა ვიფიქროთ, რომ რომელიმე პოლარიზებული მხარე და მისი გავლენა გაძლიერდეს, არამედ ჩვენი ინტერესი უნდა იყოს, რომ საზოგადოება განვითარდეს, მოქალაქეებმა კითხვები დასვან, პასუხები გასცენ და მერე, ჩვენი დახმარებით, სწორი არჩევანის გაკეთება შეძლონ.

ადამიანის უფლებების დაცვა ჩემი, როგორც ინდივიდის უფლებების დაცვა კი არ არის მხოლოდ, ესაა სხვა ადამიანების პატივისცემაა, მათი, როგორც ღვთის ხატის აღიარება და მიღება. ქრისტიანობაც ესაა.  ადამიანებს ისე უნდა მოვექცეთ, როგორც ღვთის ხატებს. ჩემი უფლებები ვერ იქნება დაცული იქ, სადაც სხვების უფლებები დაუცველია. მაშინ, მეც ჩავიკეტები და ვეღარ ვიქნები თავისუფალი. სინამდვილეში,  ადამიანის პატივისცემა ვლინდება ურთიერთობის კულტურაში. 

• ხანდახან დემოკრატიასაც მხოლოდ უმრავლესობის ძალაუფლებად განმარტავენ. არადა, დემოკრატია სწორედაც რომ უმცირესობების და სხვადასხვა, მრავალფეროვანი ჯგუფების მიმღეობა, თანასწორობა და მათი პატივისცემაა. ამასთან კონტექსტში მინდა გკითხოთ:  ქმნის თუ არა რაიმე დაბრკოლებას ის, რომ ეკლესია ფინანსდება ბიუჯეტიდან, მათ შორის ათეისტების ან სხვა რელიგიის წარმომადგენლების გადასახადებისგან? რატომ არ შეიძლება, რომ თავად მრევლი აფინანსებდეს ეკლესიას? 

ჩემგან ასეთ დროს ელოდებიან იმის თქმას, რომ საპატრიარქო არ უნდა ფინანსდებოდეს ბიუჯეტიდან. სახელმწიფოების და ერების იდენტობის გამოკვეთისთვის, თავისუფლებისთვის ბრძოლაში რელიგიაც ჩართულია.  გავიხსენოთ ამბროსი ხელაია, რომელიც ეკლესიის სახელით იცავდა ეროვნულ ინტერესებს და დაუპირისპირდა რუსეთს. ისტორიულად, სახელმწიფოს და ეკლესიას საერთო ეროვნული მიზნები ჰქონდათ, ზრუნავდნენ საზოგადოებისა და ქვეყნის განვითარებაზე. ისტორიულად ისე ჩამოყალიბდა, რომ საქართველო ასოცირებულია მართლმადიდებლობასთან, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ შენი მოქალაქეები, რომლებიც ჩვენი ქვეყნის ხიბლს ქმნიან მრავალფეროვნებით, უნდა იჩაგრებოდნენ. 

• ჩვენ ვნახეთ, რომ პანდემიისას მათ არ მიეცათ საშუალება რომ ელოცათ დღესასწაულებზე და მართლმადიდებლებს ამის საშუალება მისცეს, ეს ბადებს უთანასწორობის განცდას. 

დაფინანსების დამკვიდრებული პრაქტიკა იწვევს უსამართლობის განცდას და დაფინანსებაც უნდა მოხდეს პროცენტულად, რომ ყველამ თავისი წილი მიიღოს ბიუჯეტიდან. ჩემთვის აქ სხვა რამაა მნიშვნელოვანი. მოცემულობის მიხედვით, მართლმადიდებელი ეკლესია ბიუჯეტიდან ფინანსდება და ჩვენ, ამ ფინანსების განკარგვაზე პასუხისმგებლობაც უნდა ვიკისროთ. გამჭვირვალობა თავად საპატრიარქოსაც აარიდებდა უხერხულ კითხვის ნიშნებს. ამიტომ, საპატრიარქოში აუცილებლად უნდა შევიდეს აუდიტი. მე არ ვამბობ, რომ ეკლესია რამეს არასწორად განკარგავს (ამის ფაქტები არ მაქვს), უბრალოდ, რადგან ხალხი მაძლევს ფულს, კონტროლი ასე უნდა ხდებოდეს. ვინც მართლმადიდებელი არაა, იმასაც უნდა განვუმარტოთ, თუ როგორ იხარჯება ეს ფული, რადგან ბიუჯეტი მათაც ეკუთვნით. ხარჯვა უნდა კონტროლდებოდეს და ამისთვის საჭიროა მეტი გამჭვირვალობა. ამას რატომ უნდა გავექცეთ? რამე დასამალია? 

• უკრაინაზე მინდა გკითხოთ, ვიცი, რომ თქვენ უკრაინული ფესვები გაქვთ. უკრაინელების ბრძოლას თავისუფლებისთვის რელიგიურ კონტექსტშიც განმარტავენ, რომ ესაა ბრძოლა ნათელსა და ბნელს შორის, სიკეთესა და ბოროტებას შორის, ღმერთსა და სატანას შორის, არჩევანი მონობასა და თავისუფლებას შორის… ომამდე (თუ ასეთი დრო საერთოდ არსებობდა რუსეთთან მიმართებით) და ახლაც გვესმის, რომ რუსეთი „ერთმორწმუნეა“, თითქოს ეს იყოს გამამართლებელი არგუმენტი საუკუნეების მანძილზე არსებული ჩაგვრის. რელიგიური კუთხით რომ შეაფასოთ: სადაა დღეს რუსეთი, უკრაინა და საქართველო? ჩვენი მოქალაქეების და საპატრიარქოს როლს ამ ომში სად და როგორ ხედავთ? 

სახარებაში ამაზეც არის პასუხი. ვინც ღმერთის სახელით მოქმედებს, ყველა არ ემსახურება მას. შეიძლება მათ სჯეროდეთ, რომ ღმერთს ემსახურებიან, მაგრამ „არა გიცნით თქვენ“ – ეტყვის მაცხოვარი ზოგიერთ ჯგუფს. ანუ, ქრისტე მათ უარყოფს. საქმე იმაშია, რომ იმდენად დიდია ტყუილი და პროპაგანდა, რომ ადამიანების ნაწილს მართლა ასეთი ჰგონიათ ქრისტეს მოძღვრება. სახარებასაც არ კითხულობენ, ან მხოლოდ საკუთარი ინტერპრეტაციით იგებენ. ქრისტიანობის მთელი არსი ხომ არის სიყვარულთან, ურთიერთობის კულტურასთან მისვლა და ჰარმონია. წარმართი ჟამთააღმწერლებიც კი აღნიშნავდნენ, რომ ქრისტიანებს ურთიერთთანადგომა გამოარჩევდა. სადაა ახლა ეს ურთიერთთანადგომა? „ერთმორწმუნე“ რუსეთმა ჯერ კიდევ საუკუნის წინ ქრისტიანული ტაძრებში ფრესკები გადაგვიღება. 

• რამდენიმე წლის წინ, ილორის ტაძარიც თეთრად გადაღებეს… 

და ამის მიუხედავად, ჩვენ მაინც მათ ერთმორწმუნეებს ვეძახდით. უკრაინა, გამორჩეული ქრისტიანული ქვეყანაა და ვკითხულობ: რუსეთი იქ ეკლესიებს რატომ ბომბავს, ბავშვებს და უდანაშაულო ადამიანებს რატომ კლავს? ამას აკეთებენ და თან რუსებს აჯერებენ, რომ იქ ფაშიზმისგან ათავისუფლებენ რუსულენოვან მოქალაქეებს. სინამდვილეში, ბომბებზე აწერიათ „ქრისტე აღდგა“ და გაუგონარი სადიზმით იქცევიან. ჰიტლერსაც გადაუსწრეს. ამაზე ფიქრიც კი მიჭირს, ვერ ვეხმარები მათ და ვცდილობ, ვილოცო, რომ შემცირდეს ამ ერის განსაცდელის დრო. რუსეთში 400-ზე მეტმა სასულიერო პირმა მოაწერა ხელი მოთხოვნას, რომ რუსეთის პატრიარქი მისი თანამონაწილეობისთვის ჰააგის სასამართლომ გაასამართლოს. საბოლოოდ, ხე ნაყოფით იცნობა. ნაყოფი თუ ქრისტიანული არაა, ერთმორწმუნეები როგორ არიან? ჩემთვის, უკრაინაა ერთმორწმუნე. 

• როცა რელიგიასა და თავისუფლებაზე ვსაუბრობთ, რელიგიას შეზღუდვებთან აიგივებენ, სინამდვილეში თავისუფლებასთან მიმართება როგორია? და პირველი რა გახსენდებათ, როდესაც რელიგიის და თავისუფლების ურთიერთმიმართებას ვახსენებთ? 

აკრძალვები არ არსებობს. ეს მხოლოდ მცნებები და სწავლებებია. მსოფლიო პატრიარქი ამბობს, რომ ქრისტიანობის წიაღში სწორედ ადამიანის უფლებების დაცვაა მთავარი. ამ ყველაფრის გვირგვინია სიყვარული, რომელიც ადამიანს სიხარულს და ბედნიერებას ანიჭებს. სახარებაში სიტყვა „ბედნიერება“ არ გვხვდება, მაგრამ თავად სიტყვა „სახარება“ ხომ მთლიანად არის სიხარულის მინიჭების  მატარებელი? როცა თავისუფლდები სტერეოტიპებისა და თავს მოხვეული საჭიროებებისგან, მაშინ იწყებ სწორი ენერგიების განვითარებას. 

ღვთის ხატი სინამდვილეში ადამიანის ღირსება და მისი დაცვაა! ერთმორწმუნე ვერ იქნება ის, ვინც ამ ღვთის ხატს, ადამიანის უფლებებს და ღირსებას თრგუნავს და შეურაცხყოფს. ყველა ადამიანი ღვთის ხატია და იმსახურებს ღირსეულ მოპყრობას. ამიტომ, ადამიანის პატივისცემა არის ნამდვილი თავისუფლებაც და უფლებების დაცვაც.

პოდკასტი „მედიახმა“ ხორციელდება მედიის და კომუნიკაციის საგანმანათლებლო და კვლევითი ცენტრის მიერ, საქართველოს უნივერსიტეტისა და ონლაინ გამოცემა „პუბლიკას“ მხარდაჭერით. პოდკასტის ავტორია მარიამ გერსამია