სანამ ბოლნისის მუნიციპალიტეტის სოფელ დელლერში (მუშევანში) მომხდარი მოვლენის სხვა თვალით დანახულ პერსპექტივას გაგიზიარებთ, მანამდე ერთ რამეზე მინდა შევთანხმდეთ.
პანდემიამ და მარნეული/ბოლნისის მუნიციპალიტეტების ჩაკეტვამ ჩვენს საზოგადოებაში არსებული ორი უჩინარი საკითხი გააშიშვლა. პირველი, ქვეყნის შიგნით არსებული უთანასწორობისა და რასიზმის ღრმა და უჩინარი ხაზები. მეორე, ცენტრსა და პერიეფერიებს, უმრავლესობასა და უმცირესობას, ელიტებსა და ჩაგრულებს შორის კავშირების ტრივიალური ბუნება.
ამაზე თუ ვერ ვთანხმდებით, ამ ტექსტის ძირითადი სათქმელიც შესაძლოა არასწორად გაიგოთ ან არასწორი ინტეპრეტაცია გააკეთოთ, ამიტომ აქვე მცირე ჩართვას გავაკეთებ და ვიტყვი, რომ ჩემი მიზანი ჩემს ქვეყანაში თანასწორობის, სამართლიანობის და ჰუმანურობის მიღწევაა. შესაბამისად, სანამ ჩემს წერილში სხვა კონსპირაციული მიზნების მოძებნას დაიწყებდეთ, გირჩევდით, შეეცადოთ ამ მიზნებიდან გამომდინარე შეაფასოთ ეს ტექსტი.
მე ვარ ელმადდინი ბოლნისიდან. დავიბადე ბოლნისში, მაგრამ გავიზარდე ბაქოში. იცით რატომ? იმიტომ რომ 90-იან წლებში, როცა ეროვნული მოძრაობა იმპერიის კლანჭებისგან საქართველოს ათავისუფლებდა, ბოლნისში საქართველოს აზერბაიჯანელ მოსახლეობას დევნიდნენ.
მამაჩემი იხსენებს, რომ ის ცდილობდა ქართულის სწავლას, თუმცა ეს რთული ენა, უფრო გართულდა, როცა ის იძულებული გახადეს, დაეტოვებინა საკუთარი მიწა-წყალი და საცხოვრებლად აზერბაიჯანში წასულიყო. ბოლნისიდან ყველა არ წასულა, თუმცა, დარჩენილებშიც და წასულებშიც ღრმა იარები და ტრამვები წარმოიქმნა.
მაშ ასე….
გუშინ, პირველ მაისს ბოლნისის სოფელ დელლერში (მუშევანში) მომხდარ დაპირისპირებაზე როცა გავიგე, თან გამიკვირდა, თანაც – არა. გამიკვირდა, იმიტომ, რომ მედიაში დამნაშავედ სოფლის მოსახლეობა იყო ნაჩვენები. არ გამიკვირდა, იმიტომ, რომ მედიამ ისევ შექმნა საფუძველი, რომ ვიყოთ საზოგადოების ლანძღვის სამიზნე.
გუშინდელ ამბავზე სოფლიდან ინფორმაცია მომაწოდეს, რომ მედიის გაშუქებული ამბავი სიმართლეა იქამდე, სანამ სოფელში პოლიცია და ექიმები გამოჩნდნენ. მართალია, რომ კორონავირუსით ინფიცირებული ოჯახის ჰოსპიტალიზაცია ვერ მოახდინეს. თუმცა, წინააღმდეგობა იყო არა მთელი სოფლის, არამედ სოფლის რამდენიმე ახალგაზრდის მხრიდან, რომლებიც აღნიშნავდნენ „პირველ მაისობას“ და იყვნენ ნასვამები.
საერთოდ, რეგიონის უმრავლესობას არ სჯერა კორონავირუსის არსებობის. ამის საფუძველი ის არ არის, რომ კორონავირუსზე არ იციან. კორონავირუსი მათთვის ხელოვნურ ბარიერებს ნიშნავს, რომლის გადალახვაში სახელმწიფო მოსახლეობას არ ან ვერ ეხმარება. მარნეულის აქციებმაც დაგვანახა, რომ სახელმწიფო კორონავირუსს ვერ უსწრებს. მერწმუნეთ, რომ მარნეულის საპროტესტო აქციის გარდა, სხვა მუნიციპალიტეტების სოფლებშიც იყო საპროტესტო აქცია. მაგრამ მედიისთვის უფრო რეიტინგული და საინტერესო ჩვენ ვიყავით. სადაც უფრო მეტი ლანძღვა, ნიშნავს უფრო მეტ კომენტარსა და დისკუსიას.
მაგრამ არც მედიისთვის, არც უმრავლესობისთვის და არც არასამთავრობოებისთვის არ იყო საინტერესო ქვემო ქართლის გუბერნატორის მიმართვა, რომელიც მარნეულის მოსახლეობას მარნეულის მერმა გადაუთარგმნა. ჩვენ, ბოლნისელებს ასეთი თარგმანის ფუფუნებაც არ გვაქვს, ჩვენი მერიც ეთნიკურად ქართველია. ამ მხრივ მარნეულელები უფრო ბედნიერები არიან ვიდრე ჩვენ. დელლერის (მუშევანის) სოფლის მოსახლეობას როგორც კორონავირუსის არსებობის არ სჯერა, მანამდე ისე არ სჯეროდა ბოლნისის მერის, დეპუტატის, საკრებულოს თავმჯდომარის ნათქვამის და მათი არსებობის. დღეს კი ჩვენ ვხედავთ, რომ მოსახლეობას უკვე პოლიციელებისა და ექიმებისაც არ სჯერათ.
მეორე ფაქტორი, რომელიც საშუალებას მოგვცემს, რომ გავაანალიზოთ ამ საპროტესტო აქციების არსი, არის ისტორია. ამ ისტორიას ბოლნისსა და მარნეულში მკაცრი საკარანტინო რეჟიმის გამოცხადებაც ემატება. ბოლნისის შემთხვევაში სიტუაცია უფრო მძიმეა. ისტორიული კონტექსტიდან მიღებული ტრავმები დღესაც რჩება. 1990-იანი წლების არეულობა ბოლნისის ქართველ-აზერბაიჯანელებში უფრო ღრმად არის ჩარჩენილი.
ამ ხალხს ჰქონდათ სურვილი, რომ ეგრძნოთ ისინი მარტო არ არიან და სახელმწიფო არის მათთან. სამწუხაროდ, ჩვენი სახელმწიფო დღემდე ვერ მიდის თავის მოქალაქემდე და მას საკუთარი ბედის ანაბარად ტოვებს. სამწუხაროა ის, რომ დღესაც ეს მარტოობა გრძელდება ისტორიული ტრავმების, სოციალური უთანასწორობის და რასისტული განწყობების ფონზე.
ჩემი აზრით, გუშინდელი მოვლენის მესამე ფაქტორი სახელმწიფოს მიერ კონტექსტის არცოდნაა. პოლიციას უნდა სცოდნოდა, რომ მოსახლეობა აღნიშნავდა პირველ მაისს და ალბათობა დიდი იყო, რომ ადგილზე ბევრი ნასვამი ადამიანი დახვდებოდა. თუმცა, კონტექსტის, ადგილობრივი ტრადიციების და რეალობის არცოდნამ პოლიცია ჩააყენა ისეთ მდგომარეობაში, სადაც იძულებული გახდა დაპირისპირებულიყო ნასვამ მოქალაქეებთან, რომლებსაც არ სჯერათ ვირუსის არსებობის.
შედეგად, წარმოიქმნა ასეთი სიტუაცია: მოსახლეობა, (1) რომელსაც სახელწიფომ ვერ მიაწოდა სწორი ინფორმაცია ვირუსის არსებობის შესახებ და ვერ დააჯერა, რომ ეს საფრთხე კოლექტიური და ამავე დროს უნივერსალურია, (2) რომელიც სახელწმიფომ საკუთარი ბედის ანაბარად დატოვა, (3) რომლის ტრადიციებსაც არ იცნობს სახელმწიფო, და (4) რომელსაც კარგად ახსოვდა მათი გარიყვის და ქვეყნიდან დევნის ისტორია, აღმოჩნდა სოფელ დელლერის ამბებში დამნაშავე.
