ორგანიზაცია „სამართლიანი არჩევნების“ (ISFED) შეფასებით, საარჩევნო კოდექსში ცვლილებები, რომელსაც დღეს პარლამენტმა მესამე მოსმენით დაუჭირა მხარი, არ პასუხობს ვენეციის კომისიის და ეუთო/ოდირის რეკომენდაციებს.
„ცესკოს თავმჯდომარეობის/წევრობის კანდიდატებს კვლავ საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე შეარჩევს და წარუდგენს პარლამენტს, რომელსაც, თავის მხრივ, უბრალო უმრავლესობითაც შეეძლება კანდიდატების სრული ვადით, 5 წლით არჩევა. ეს ფაქტორები აზიანებს ცესკოს დამოუკიდებლობას და საარჩევნო ადმინისტრაციაზე ერთი პარტიის გავლენის განმტკიცებას განაპირობებს. საარჩევნო ადმინისტრაციის დამოუკიდებლობის უზრუნველყოფა ევროკავშირის მიერ საქართველოსთვის განსაზღვრული 9 ნაბიჯიდან ერთ-ერთია, შესაბამისად, საპარლამენტო უმრავლესობის ეს გადაწყვეტილება ხელს არ უწყობს ქვეყნის ევროკავშირში გაწევრების პროცესს“, – აღნიშნულია განცხადებაში.
მათივე განცხადებით, 2023 წელს საარჩევნო კოდექსში შესული ცვლილებებით პარლამენტმა გადაუხვია მიშელის დოკუმენტის სულისკვეთებას.
„ცესკოს პროფესიული წევრების სრული ვადით ასარჩევად საკმარისი გახდა პარლამენტის სრული შემადგენლობის უმრავლესობის მხარდაჭერა, რაც ცესკოს ერთპარტიული გადაწყვეტილებით დაკომპლექტების შესაძლებლობას აჩენს.
ამასთან, შეიკვეცა პრეზიდენტის როლი ამ პროცესში და ფაქტობრივად ფორმალობამდე დავიდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ ცესკოს წევრის/თავმჯდომარის ვაკანტურ თანამდებობაზე ერთი და იმავე კანდიდატის მაქსიმუმ ორჯერ წარდგენის შესახებ ჩანაწერი ამოღებულ იქნა 2023 წლის ცვლილებების შემდეგ.
ცესკოს დაკომპლექტების წესის პრობლემურობა აღნიშნული იყო ევროპის სამეზობლო პოლიტიკისა და გაფართოების საკითხებში ევროკომისრის, ოლივერ ვარჰეის მიერ 2023 წლის ივნისში წარმოდგენილ შუალედურ შეფასებაში, მოგვიანებით კი, ევროკომისიის 8 ნოემბრის გაფართოების დოკუმენტში. ევროკავშირის შეფასებით, საქართველომ სრულად უნდა გაიზიაროს ვენეციის კომისიისა და ეუთო/ოდირის რეკომენდაცია ცესკოს დაკომპლექტების წესთან დაკავშირებით.
ვენეციის კომისიამ და ეუთო/ოდირმა აღნიშნულ კანონპროექტებთან დაკავშირებით ერთობლივი მოსაზრებები 2023 წლის 18 დეკემბერს გამოაქვეყნეს, რომელშიც გაკრიტიკებულია როგორც 2023 წლის ცვლილებები ცესკოს პროფესიული ნაწილის დაკომპლექტების შესახებ, ისე სექტემბერში პირველი მოსმენით მიღებული ახალი კანონპროექტი. ამ ორგანიზაციების ერთობლივ მოსაზრებაში აღნიშნულია, რომ 2023 წელს განხორციელებულმა ცვლილებებმა მმართველ პარტიას მიანიჭა სრული კონტროლი კანდიდატის წარდგენის პროცესზე და ისინი იძლევიან ცესკოს თავმჯდომარისა და პროფესიული წევრების არჩევის შესაძლებლობას ოპოზიციის მხარდაჭერის გარეშე. დოკუმენტში ხაზგასმულია ცესკოს თავმჯდომარისა და პროფესიული წევრების არჩევის დროს, საპარლამენტო უმრავლესობის 2/3-ის მხარდაჭერისა და შარლ მიშელის მედიაციით მიღწეული შეთანხმებით შეთავაზებული ანტი-ჩიხური მექანიზმის მნიშვნელობაც. ამავე დოკუმენტში უარყოფითად შეფასდა ცესკოს თავმჯდომარეობის/პროფესიული წევრობის კანდიდატების შერჩევის და ნომინირების უფლებამოსილების საქართველოს პრეზიდენტისთვის ჩამორთმევაც. მიუხედავად ამისა, საპარლამენტო უმრავლესობამ არ გაითვალისწინა ეს მოსაზრებები და მესამე მოსმენით მიღებულ ვერსიაში არსებითი ცვლილებები არ შეიტანა“, – აცხადებს ISFED.
