ბერლინის 75-ე საერთაშორისო კინოფესტივალის მთავარი პრიზი – „ოქროს დათვი” , ნორვეგიელი რეჟისორის, დაგ იოჰან ჰოგერუნდის ფილმს – „ოცნებები”, გადაეცა. როგორც ჩანს, 2023-24 წლებში დოკუმენტური ფილმების გამარჯვებულების შემდეგ, ბერლინალე ისევ მხატვრულ და სოციალურ შეგრძნებებს და მისთვის უფრო ახლობელ, არაპოლიტკორექტულ კინემატოგრაფს დაუბრუნდა.
ბოლო წლებში ევროპული კინოფესტივალების მიერ აშკარად წახალისებული ნორვეგიელი რეჟისორი, ბერლინალეს საკონკურსო პროგრამაში გასულ წელსაც მონაწილეობდა ( “სექსი”), ხოლო 2024 წლის შემოდგომაზე ვენეციის საერთაშორისო კინოფესტივალზე მისი „სიყვარული” უჩვენეს. ტრილოგიის მესამე ნაწილმა, სახელწოდებით “ოცნებები”, აშკარად უფრო გაამართლა. კინოფესტივალის ჟიურიმ, რომელსაც წელს ამერიკელი რეჟისორი ტოდ ჰეინსი ხელმძვანელობდა, ნორვეგიელს “ოქროს დათვი” გადასცა და საკმაოდ ხმამაღალი დითირამბებიც უძღვნა: “ძლიერი და შთამბეჭდავი ფილმი, რომელიც დინების საწინააღმდეგო ცურვით მხატვრულ ღირებულებებს ამკვიდრებს”.
სხვათა შორის, ყოველგვარი მოკრძალების გარეშე, ჰოგერუნდმა ფილმის შემდგომ პრესკონფერენციაზე თავი დიდ პოლონელ რეჟისორს, კშიშტოფ კიშლოვსკის შეადარა, რომელმაც ერთ წლის განმავლობაში გადაიღო ტრილოგია “სამი ფერი: ლურჯი, თეთრი, წითელი“. მიუხედავად იმისა, რომ ჰოგერუნდის დაახლოებით ერთ წელიწადში გადაღებული ტრილოგია კინემატოგრაფიული თვალსაზარისით აშკარად არათანაბარია კიშლოვსკითან შედარებით, “ოცნებები” თავისი ემოციური და დრამატული საწყისით, შთამბეჭდავი ნამუშევარია.
ამბავი უფროსკლასელ სკოლის მოსწავლეზე, რომელიც ფრანგული ენის მასწავლებელზეა შეყვარებული, დიდი ალბათობით ვერ მოხვდება ქოცკანონმდებლობით აღჭურვილ ჩვენს კინოთეატრებში. არადა, ფილმი მშვენიერი რეჟისორული, არტისტული და ინტიმურად ზუსტად გათვლილი სცენებით გამოირჩევა.
ჟიურის დიდი პრიზი და “ვერცხლის დათვი” ბრაზილიელი რეჟისორის, გაბრიელ მასკაროს ფილმს – “ლურჯი ბილიკი” გადაეცა, რომელიც კინოკრიტიკოსთა შეფასებით ბოლომდე ინარჩუნებდა ლიდერობას. ბრაზილიური ფილმი რაღაცით სოციალური კინოსა და «როუდ მოვის» ლირიკულად შერწმას ჰგავს, რომელიც 76 წლის პენსიონერის, ტერეზას (დენიზ ვაინბერგი) თავგადასავალზე მოგვითხრობს მდინარე ამაზონის შენაკადებში.
“ვერცხლის დათვი” საუკეთესო რეჟისურისათვის გადაეცა ჩინელი რეჟისორის ჰუო მენგის ფილმს “მიწის ცხოვრება”, რომელიც აშკარად ეპიკური და სოციალური კინემატოგრაფიული ხატებით არის ნაკვები. განყენებული, დისტანციური, მაგრამ პოეტური თხრობით, რაღაცით დიდი რეჟისორის, სატიაჯიტ რეის ცნობილ ტრილოგიას, “გზის სიმღერებს” მოგაგონებთ.
ცნობილ ამერიკელ მსახიობს, როუზ ბირნს აშკარად დაუფასდა ფსიქოთერაპევტის არცთუ ამაო გარჯა მერი ბრონშტეინის ფილმში “ფეხები რომ მქონდეს, დაგარტყამდი”. ჟიურიმ საუკეთესო მსახიობური ნამუშევრისათვის ის “ვერცხლის დათვით” დააჯილდოვა. ისევე როგორც, ენდრიუ სკოტი, რომელიც მეორე პლანის როლისათვის გამოარჩიეს რიჩარდ ლინკრეიტერის ფილმში “ლურჯი მთვარე”. არადა, ბედის ირონიით, მთელი ფილმი ეთან ჰოუკის ბენეფისია, რომელიც კომპოზიტორ ლორენც ჰარტის როლს ასრულებს. ფილმის სათაურიც სწორედ მისი ცნობილი სიმღერითაა შთაგონებული – “ლურჯი მთვარე”.
საუკეთესო სცენარისთვის “ვერცხლის დათვი” ცნობილმა რუმინელმა რეჟისორმა რადუ ჯუდემ დაიმსახურა, ფილმისათვის “კონტინენტალი 25”. თუმცა დაჯილდოებისას, თავად რეჟისორის სიტყვიდან გამომდინარე, ჩანდა, რომ აშკარად მეტს მოელოდა. არტისტული და შემოქმედებითი თანამშრომლობისთვის “ვერცხლის დათვით” აღინიშნა ლუსილ ჰაჯიჰალიოვიჩის “ყინულის კოშკი”, სადაც მთავარ როლს ფრანგული კინოს ვარსკვლავი, მარიონ კოტიარი ასრულებს.
საკულტო კორეელი რეჟისორის, ჰონგ სან სოს ფილმი “რას გეუბნება ბუნება”, არც ზამთრის ბერლინმა დააჯილდოვა და არც ჟიურიმ. შესაძლოა იმიტომ, რომ საავტორო კინოს ოსტატის ნამუშევარი ჟიურიმ ზედმეტად მსუბუქად, ან ვოდევილურად მიიჩნია. თუმცა, ფილმში უფრო დახვეწილი ირონია იგრძნობა შეყვარებული გოგონასა და მშობლების ურთიერთობის შესახებ.
რამდენად ვოდევილური და ფსიქოდელიური იქნება ბერლინისა და საერთოდ, გერმანიისათვის ფესტივალის დასკვინითი დღე, 23 თებერვალი, ამას გერმანიის საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ შევიტყობთ. როგორც გერმანული პრესა აღნიშნავს, “გერმანიის ისტორიაში, 50-იანი წლების დასაწყისის კრიზის შემდეგ, ეს ყველაზე მნიშვნელოვანი არჩევნებია”.
