ომისგან დაღლილი, მაგრამ ქათქათა ღმერთები

დავით ბუხრიკიძე

პარკ „მზიურის“ ტერიტორიაზე მდებარე არტ სივრცეში ნინო მაღლაკელიძის პერფორმანსი – „თეთრი ღმერთი“ გაიმართა.

„კუბი კონტექსტი“, რომელიც კულტურისა და დასვენების პარკ „მზიურის“ გამორჩეული არტ სივრცის ნაწილია და ხშირად იწვევს განსხვავებული ასაკის, ინტერესებისა და შეხედულებების მქონე არტისტებს, ამჯერად რეჟისორისა და პერფორმერის, ნინო მაღლაკელიძის პერფორმანსს მასპინძლობდა.

დაახლოებით ერთი წლის წინ პარკ „მზიურში“ ქვებისგან შექმნილი წრიული საგამოფენო კომპლექსი რეჟისორისთვის ის ბუნებრივი „დეკორაცია“ აღმოჩნდა, რომელშიც მან პერფორმანსი-რიტუალი „თეთრი ღმერთი“  ღია ცის ქვეშ შეკრებილ მაყურებელს წარუდგინა. აღსანიშნავია, რომ ეს პერფორმანსი ხელოვნების ფესტივალ „არტისტერიუმის“ ფარგლებში იყო წარმოდგენილი.

უნდა ითქვას, რომ „თეთრი ღმერთის“ რიტუალი უკვე სრულიად სხვა ჟღერადობას იძენს 7 ოქტომბერს დაწყებული ისრაელ-პალესტინის საომარი მოქმედებების ფონზე, თუმცა პერფორმანსი ამ მოვლენებამდე რამდენიმე დღით ადრე გაიმართა. რეალურად, ესაა მშვიდობის თეატრალური რიტუალი და მანიფესტი, რომელიც თეთრი კოსტიუმებით შემოსილი ქალების ფიზიკური და მეტაფიზიკური სამყაროს, ცნობიერისა და არაცნობიერის მეტაფორულ კავშირს გულისხმობს.

რიტუალი რამდენიმე კომპონენტისგან შედგება: 1. შესვლა რიტუალში ანუ ხილვა (შესავალი ინსტალაცია), 2. გაცნობიერების ინსტალაცია და 3. „თეთრი ღმერთის“ რიტუალი, როგორც წარმოდგენის კულმინაცია. რასაკვირველია, მხოლოდ ტერმინებით ძნელია იმ შეგრძნებების გადმოცემა და აღწერა, რასაც პერფორმანსში მონაწილე ექვსი ახალგაზრდა ქალი (ფინალურ ეპიზოდში მათ უერთდება თავად რეჟისორი, როგორც პერფორმანსის მონაწილე და ლიდერი) მაყურებელს 45 წუთის განმავლობაში უზიარებს, მაგრამ შინაგანი დაძაბულობა და ამავე დროს ჰარმონია, რომელიც მათ მოძრაობებსა და მინიმალისტური ხერხებით ნაკვეთ თუ ნაკეთ პლასტიკაში იკითხება, მაინც გადამდები და ემოციურია.

წარმოდგენაში გამოყენებულია ნინო მაღლაკელიძის ტექსტი, რომელიც მან გაზეთ „სამას სამოცდახუთის“ გამოშვებისთვის (2023) შექმნა და ჩაწერა. აღსანიშნავია, რომ საუნდი არა მხოლოდ სხვადასხვა არტისტის ხმებს გულისხმობს, არამედ დაბალი და მაღალი სიხშირეების სპეციფიკურ ხმებს, მელოდიის ფრაგმენტებს, რომელიც ასევე ქმნის ავთენტურ განწყობას (საუნდი თემურ ჩიჩუას ეკუთვნის). ეს ხმები გარკვეულ გზამკვლევადაც იქცევა რიტუალში მონაწილე დამწყები და ახალგაზრდა პერფორმერებისათვის, რომელთათვისაც ეს პირველი არტისტული გამოცდა იყო.

ფოტოები: თეონა მესტუმრე

 

პერფორმანსში მონაწილეობენ უკრაინელი და ქართველი არტისტები:
მარიშა კუპრეიშვილი, ნინო ჭინჭარაული, ელენე ტურაშვილი, იანა ლეონოვა, ელჟანა პოპოვა, მირანდა გადილია და თავად ნინო მაღლაკელიძე.

ჩაწერილ ანტისაომარ ტექსტს, ხმებსა და მოძრაობებს ხან წარმოსახვითი ომის  მდგომარეობასა და განცდებში გადავყავართ (რომელიც ქალების ფსიქოემოციურ მდგომარეობას აღწერს), ხანაც ომიდან დაბრუნებულთა უსასოო მდუმარებასა და გახევებაში… რადგან ომის ხილვებიდან დაბრუნებული ადამიანების სხეულები სრულიად სხვა, ახალი რეალობის წინაშე აღმოჩნდებიან.

განსაკუთრებით საინტერესოა მეორე ნაწილი, რომელიც ჩაწერილი ხმის თანხლებით მიმდინარეობს და რომელიც ლოდების მოედანზე, ცენტრში განთავსებულ ინსტალაციას – საბავშვო მოედანს ქმნის. სწორედ ამ მოედნიდან ისმის (ჩაწერილი) უკრაინელი ბავშვების თამაშისა და სიცილის ხმები, ხოლო ინსტალაციასთან მიახლოებისას მხოლოდ ქვიშაში ჩაფლულ სათამაშოებს ვხედავთ.

წარმოდგენის მესამე, ფინალურ ნაწილში „თეთრი ღმერთის“, იმავე სლავური რუნას რიტუალი თამაშდება. რუნა ხის ტოტებისგან იქმნება, რომლებიც ერთმანეთზე თოკით არის გადაბმული. გარკვეულწილად, წმინდა ნინოს ჯვარსაც წააგავს, თუმცა მისი  გვერდები საპირისპიროდ, ცისკენ არის მიმართული…

ნამუშევრის მესამე ფინალურ სცენაში, ქალები ტიბეტური ტამტამის  ჟღერადობაზე „თეთრი ღმერთის“ რიტუალურ ცეკვას ასრულებენ; თითქოს აცოცხლებენ სლავურ რუნებს და თეთრ ღმერთს მშვიდობის ლოცვას უძღვნიან.

კიდევ ერთხელ აღვნიშნავ, რომ პერფორმანსი „თეთრი ღმერთი“, რომელიც  „მზიურში“ 7 ოქტომბრამდე გაიმართა, დღეს სრულებით სხვა კონტექსტში იკითხება და ერთგვარად, სიმბოლურ დატვირთვასაც ატარებს – ის ომის საწინააღმდეგო ქართულ და უკრაინულ შელოცვად, თუ რიტუალად აღიქმება.