უხარისხო გამოსახულება და სუფთა კინო | ინტერვიუ ალექსანდრე კობერიძესთან

ავტორი: ნინო ძანძავა

„ნეტავ აღარასდროს მოვიდეს ზაფხული“ – ასე ჰქვია ალექსანდრე კობერიძის პირველ სრულმეტრაჟიან მხატვრულ ფილმს, რომელიც 2017 წელს ბერლინის საერთაშორისო კინოფესტივალზე გერმანელ კინოკრიტიკოსთა ასოციაციის პრიზით დაჯილდოვდა. მობილური ტელეფონით გადაღებული 202-წუთიანი ფილმი არ ჰგავს არც ერთ ქართულ ფილმს, თუმცა ქართული კინოს ისტორიას ნამდვილად ატარებს. 

კობერიძე ასევე კარგი საფესტივალო ცხოვრების მქონე რამდენიმე მოკლემეტრაჟიანი სურათის ავტორია. მის ყველა ფილმში არის იდუმალების განცდა. ზოგჯერ ეს განცდა დევიდ ლინჩის ფილმებს მოგაგონებთ, ზოგჯერ – რომან პოლანსკის, აკი კაურისმაკის ან კლოდ შაბროლს, რადგან იდუმალების ყველა გამოვლინებაში ის იუმორისა და კომიკურობის იმ ზღვარს აღწევს, რომელიც ერთდროულად ამძაფრებს და აბათილებს ისტორიის მოსალოდნელ ან მოულოდნელ განვითარებას. 

კობერიძე გერმანიის კინოსა და ტელევიზიის სკოლის (dffb) სტუდენტია და წელს ასრულებს მუშაობას თავის სადიპლომო ნამუშევარზე სათაურით ქარმა დაუბერა. ქალმა თავის აბრეშუმის ყელსახვევზე გაიფიქრა.

კინ-O: მიუხედავად იმისა, რომ ნეტავ აღარასდროს მოვიდეს ზაფხული შეიძლება ფართო მაყურებელზე გათვლილი ფილმი არ იყოს, ის ძალიან ინტერაქციულია იმ თვალსაზრისით, რომ ყურების პროცესში ადამიანს ფიქრისთვის ბევრ ადგილს და დროს უტოვებს. შეიძლება მაყურებელი ფიქრმა წაიღოს, შემდეგ ისევ დაუბრუნდეს ფილმის რეალობას და რაც უნდა უცნაური იყოს, ამ პერიოდული მიღმიერი გასვლის და დაბრუნების პროცესში, ფილმის რეალობა, განცდა და ემოცია არ იკარგება, მის ერთიან შთაბეჭდილებას არ არღვევს. ვინ არის ამ ფილმის მაყურებელი?

კობერიძე: ისეთი კითხვაა, რაზეც ვფიქრობდი წერის დროს. თუ არავინ ნახა, რა აზრი აქვს გადაღებას? მით უმეტეს, როცა გინდა, შეეხო შენთვის მნიშვნელოვან თემებს. საყურებლად უბრალო ფორმა და უბრალო ამბები უფრო მხიბლავს. როცა ფილმს ვიღებ, მაშინაც ასეთი სურვილი მაქვს, მაგრამ ჯერჯერობით არ გამოდის. როგორც ჩანს, ყველაზე რთული ის არის, რომ გააკეთო რაღაც, რაც თავისი უბრალოებით მოგხიბლავს. ვფიქრობდი ფილმზე, რომელსაც საქართველოშიც ინტერესით ნახავდნენ. ეგრე არ გამოვიდა – ისეთი ფილმი არ არის, რომელსაც კინოთეატრებში აჩვენებ და ბევრი მაყურებელი მოვა. თავიდან განსაკუთრებით ძნელი აღმოჩნდა. ზოგი ფესტივალის სელექციონერი მწერდა, გაფუჭებული ბმულია და კარგი ხარისხით ხომ ვერ გამოგვიგზავნიო.

კინ-O: ფილმი მთლიანად უხარისხო ტელეფონითაა გადაღებული და ალბათ ამიტომ.

კობერიძე: ბევრს, ვისაც მოეწონა, იმის დარდი ჰქონდა, ეს ხარისხი კინოში თუ ივარგებსო. მე კი დატესტილი მქონდა, მაგრამ ვიღაცამ ხომ არ იცის. დიდი ხანი დასჭირდა, რომ ვინმეს ეჩვენებინა. ფილმმა ბევრ ქვეყანაში იმოგზაურა. თუმცა, კეთების პროცესში მაყურებელი, რომელზეც ვფიქრობდი, საქართველოს მაყურებელი იყო. ფილმი საქართველოში თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალზე აჩვენეს, მაგრამ ნაცნობების და ნაცნობთა ნაცნობების წრეს ვერ გასცდა.

კინ-O: შენი აზრით, რატომ?

კობერიძე: ერთია, რომ კომერციული კინოთეატრებია, მეორეც, ბოლოს და ბოლოს ისეთი ფილმი გამოვიდა, რომ რთული საყურებელია, მესმის. თუ დაიწყე და მიენდე, ნახავ. ინტელექტუალურ სირთულეებს არ გიმზადებს, მარტივი ამბავია, მაგრამ რაღაცნაირი მზაობა და დრო უნდა, რაც ხშირად არ აქვთ ხოლმე ადამიანებს.

კინ-O: გერმანიაში და საქართველოში როგორ შეხვდნენ ფილმს? რა გამოხმაურებები იყო? რა მოგისმენია შენი ფილმის შესახებ?

კობერიძე: რამდენად სანდოა გამოხმაურებები, არ ვიცი. ფესტივალებზე ძირითადად ისე ხდება, რომ ხალხის ნაწილი პირველ ორმოც წუთში გადის, მაგრამ ბევრი არა. ბოლომდე ვინც რჩება, იმას მოსწონს კიდევაც. ვისაც არ მოსწონს, ის, ძირითადად, ბევრს არც ლაპარაკობს. კრიტიკა ზოგადად პოზიტიური იყო. ესეც უცნაური და ჩემთვის ახალი გამოცდილება იყო. იმის აღმოჩენა, რომ არიან ადამიანები, რომლებიც ფილმს ნახავენ, შემდეგ სახლში მიდიან და დიდ დროს უთმობენ მასზე ფიქრს, შემდეგ წერენ ამ ყველაფერს და ბევრ შენს ჩანაფიქრს ზუსტად ხვდებიან. ვიღაც თუ წერს, ესე იგი, მას მკითხველიც ჰყავს და რაღაც წრე იკვრება, ფილმი კი ამ წრის ცენტრშია. როცა მეგონა, რომ მორჩა ამ ფილმის მოგზაურობა, ბოლოს მოსკოვში მოვხვდი, სადაც ჩემი მეგობარი იღებდა. იქაც აჩვენეს ერთ პატარა პროგრამულ კინოთეატრში. მარტო ერთი სეანსი დანიშნეს, მაგრამ ძალიან ბევრმა დაწერა და თანაც – პოზიტიურად.

კინ-O: თბილისი ხომ არ მოენატრათ? შენს ფილმში ძალიან კარგად ჩანს თბილისი. ქალაქია თითქოს ერთ-ერთი მთავარი გმირი. ასე დანახული ქალაქიც, სრულიად არაეგზოტიზებული სახით, იშვიათობაა ქართულ კინოში, განსაკუთრებით თანამედროვე ქართულ კინოში. რეჟისორები ხშირად ცდილობენ, გაყიდონ ქალაქის სილამაზე და, ზოგადად, საქართველოს სილამაზე. შენ არ ცდილობ ეგზოტიზაციას და გალამაზებას, მაგრამ, ამავდროულად, ქალაქის რეალობა ძალიან მომხიბვლელია, ისეთია, როგორიც მართლა არის თბილისი. ქალაქზე ასეთი აქცენტი რატომ გააკეთე?

კობერიძე: სცენარში კიდევ უფრო მეტი სცენა იყო, სადაც ქალაქის აღწერა ხდებოდა. მერე ბევრი რამე ამოვარდა, თუმცა ბევრიც ისეთი ჩაჯდა, რაც არ ეწერა და შემთხვევით გადავიღე. რისიც მეშინოდა თავიდან, ზუსტად ეგ იყო – ეგზოტიზაცია. როგორ უნდა გადაიღო ისე, რომ არ იყოს მზერა, რომელიც გაყიდვას ცდილობს. ჩემთვის თავიდანვე დიდი დაცვა და ფილტრი იყო კამერა. მშვიდად ვმუშაობდი. ფაქტია, რომ ტელეფონის კამერით ყველაფერი სხვანაირად ჩანს, ვიდრე მაღალი გარჩევადობის კინოაპარატით. მაგრამ არის ფარული მიზნები, რომლებსაც ვერ დამალავ, მათ შორის, ვერც კამერით. მზერას ვგულისხმობ და იმას, თუ როგორი დამოკიდებულება გაქვს გარემოსთან. თუ ქართულ ფილმებზე ვსაუბრობთ, მე იქ აგრესიას ვხედავ ხშირად, ავტორის აგრესიას გარემოსადმი, ხშირად კი – ზიზღს. ამას წინათ რადიო „თავისუფლების” გვერდზე ქართველი რეჟისორის 17 მარტის ბლოგი ვნახე. ტექსტი თბილისს ეხებოდა და გაოცებულმა წავიკითხე. თუმცა მერე რეჟისორის ორი ფილმი გამახსენდა და ყველაფერი დალაგდა – განწყობა ერთია.

კინ-O: რის საშუალებას გაძლევს უხარისხო გამოსახულება, რომლითაც გატაცებული ხარ? განსაკუთრებით მაღალი რეზოლუციების ციფრულ ეპოქაში, სადაც ყველა ცდილობს, რომ გამოსახულება სუპერსუფთა და ხარისხიანი იყოს.

კობერიძე: ამას ბევრი მიზეზი აქვს. ქალაქთან მიმართებაში შეიძლება ითქვას, რომ კამერით ბევრი რაღაც არ ჩანს ისე, როგორც თვალით. ტელეფონის კამერა ძირითადად გაძლევს ფორმას, ფერებს. დანარჩენი კი შენით უნდა დაამატო, იმიტომ, რომ დეტალებს არ გაძლევს. ძველ თბილისში სახლს რომ იღებ, არ ჩანს, რა მდგომარეობაშია დღეს ეს სახლი. იცი, რომ არის აივნიანი, ძველი და ხის, მაგრამ ეს სახლი სინამდვილეში რომ ნახო, მიხვდები, რომ ზეგ დაინგრევა. მაღალი ხარისხის ძალიან სუფთა გამოსახულება და ის, რაც ძალიან დანგრეული ან ნგრევის პირასაა, ერთმანეთთან წინააღმდეგობაში მოდის. ჩემი ფილმის შემთხვევაში, გამოსახულებაც და ისიც, რასაც იღებ, იშლება. ახალი მერსედესიც რომ გადავიღო, ისიც ჩამოშლილი იქნება.

კინ-O: ანუ ფორმა რეალობას მიესადაგება. იმის გამო, რომ გამოსახულება გადღაბნილი და ლაქობრივია, ძალიან ხშირად მქონდა განცდა, რომ ფერწერას უყურებ. გიფიქრია მარკ როტკოზე, ედვარდ ჰოპერის ნამუშევრებზე?

კობერიძე: განსაკუთრებით რაც მხიბლავდა და რასაც ფერწერასთან აქვს კავშირი, ფართო კადრებში გამოჩნდა, რომლებიც სილუეტურია. გარემოსაც და ადამიანებსაც დეტალიზაცია აკლია. წინა ნამუშევრებშიც ვცდილობდი, რომ პერსონაჟი სილუეტად და სიმბოლოდ მექცია. საამისოდ სხვადასხვა ხერხი არსებობს, მაგრამ დიდი ოსტატობა უნდა, რომ თანამედროვე კამერით გადაიღო გარემო და თან რაღაცები დამალო. არადა, ეს აუცილებელია. მიუხედავად იმისა, რომ ძალიან ახლოდან იღებ მსახიობს, შეიძლება ცხოვრებაში შეგხვდეს და ვერ იცნო. იმიტომ, რომ არ ჩანს კარგად, ისინი სილუეტებივით არიან. მათ არ აქვთ წარსული, რომელიც ყველა მსახიობს მაინც დასდევს თან. როცა მსახიობები სილუეტებად იქცევიან, სხვა შანსი არ გაქვს, გარდა იმისა, რომ დაიჯერო, ეს შეიძლება მართლაც ჯარისკაცია ან მოცეკვავე.

TRAILER – LET THE SUMMER NEVER COME AGAIN from DFFB on Vimeo.

კინ-O: ამ შემთხვევაში სქემატურობის საშიშროება ხომ არ იქმნება? ფილმში ჯარისკაცს სახელიც არ აქვს, ისევე როგორც მეორე პერსონაჟს, მოცეკვავეს.

კობერიძე: შეიძლება მიზანიც იყო ეს სქემატურობა. „რაც უფრო მარტივია ამბავი, მით უფრო მეტი ადგილი რჩება ფილმისთვის” – გუშინ წავიკითხე.

კინ-O: რადგან გამოსახულებაზე ვლაპარაკობთ, ხშირად მქონდა განცდა, თითქოს მოქმედების განვითარებას, უფრო სწორად, ერთი კადრიდან ან ეპიზოდიდან მეორეზე გადასვლას, ვიზუალური კომპონენტები გკარნახობს და არა კლასიკური გაგებით შინაარსი. ასე იყო?

კობერიძე: ხშირად ასე იყო. თავიდან სცენარი სულ რამდენიმე გვერდზე ეწერა. მერე დიდი ხანი თბილისში გადასაღებ ადგილებს ვეძებდი. დამიგროვდა რაღაც რაოდენობა, სადაც ვიცოდი, როგორ და რა დროს უნდა გადამეღო, ისღა იყო მოსაფიქრებელი, რა შეიძლებოდა იქ მომხდარიყო. შესაბამისად, სცენარიც ასე განვითარდა, უფრო გეოგრაფიულად, ვიდრე დრამატურგიულად.

კინ-O: მონტაჟი ხშირად ფიგურატიულია, გეომეტრიული ფორმებიდან გამომდინარეობს.

კობერიძე: ასეა. მონტაჟისას კადრების ან მთელი მონაკვეთების თანმიმდევრობას ხშირად არა ამბავი, არამედ რაღაც ინსტინქტი მკარნახობდა: „ამ კადრს მოუხდება ის კადრი”, შემდეგს – კიდევ სხვა და ასე არაერთი სცენა აეწყო.

კინ-O: არის ბევრი სცენა, სადაც თითქოს მოქმედებაში არ ერევი (მაგალითად, ბავშვს რაღაც გამოაქვს კარადიდან, მერე რაღაც გადმოუვარდება და ცდილობს უკან შეაგდოს). სად გადის ზღვარი ფიქციასა და დოკუმენტურ რეალობას შორის? იქნებ საქმე მხატვრულად კონსტრუირებულ დოკუმენტურ ფილმთან გვაქვს? ამავდროულად, ბავშვის და კარადის სცენაში აბსურდს გვთავაზობ. აბსურდი, ირონია და იუმორი არის ის, რაც შენს ფილმს განსაკუთრებით მომხიბლავს ხდის.

კობერიძე: ზღვარი ფიქციასა და დოკუმენტურ რეალობას შორის, ალბათ, სადღაც გადის, მაგრამ ზუსტად სად, ეს არავინ იცის. ამ საკითხთან მიმართებაში ზუსტი სცენა გაიხსენე, რომელიც განსაკუთრებით მიყვარს. იმ დღეს ამ ეზოში რომ არც შევსულიყავით, ბავშვი მანქანას მაინც გარეცხავდა. საინტერესო ის არის, თუ რა უფრო ამაღელვებელია: ფიქცია (ორი შეყვარებული კაცი ხვდება ერთმანეთს) თუ რეალობა (6/7 წლის ბიჭი ემზადება, რომ მამამისის მანქანა გარეცხოს)? ჩემთვის ამ ორი ხაზის გადაკვეთა გამოდგა საინტერესო. ამ სცენაში დროის 75% ბიჭს ერგო, 25% კი ფილმის გმირებს. საინტერესო ისიც არის, რომ ის, რაც ისედაც მოხდებოდა, ამ შემთხვევაში გარკვეულ აბსურდულობას ატარებს და პირიქით, ფიქცია აბსოლუტურად ყოველღიურია.

კინ-O: ხშირად ირონიულია მუსიკის გამოყენებაც, რომელიც თავის მხრივ პათეტიკურ ჟღერადობას ატარებს და ასევე ძალიან ემოციურია. კონტრაპუნქტით გამოწვეული ირონია განსაკუთრებით საგრძნობია, როდესაც მუსიკა ზუმის, ამ რეტროგრადული ხერხის გამოყენების პროცესში ერთვება.

კობერიძე: მუსიკა სხვადასხვანაირად გამოიყენება ამ ფილმში. ხშირად – როგორც ციტატა, მინიშნება, ხშირად – იმ დანიშნულებით, როგორც არის შექმნილი. მაგალითად, ემოციური მუსიკა ემოციების გამოსაწვევად გამოიყენება, მაგრამ არა ისე და იმ ემოციების, როგორც ეს მოსალოდნელი იქნებოდა. მაგალითად, ფილმში არის სცენა – ვხედავთ ავტობუსში ბევრ სხვადასხვა ხელს, რომელიც სხვადასხვა საგანს ეჭიდება, მსხვილი ხედების ერთგვარი სერიაა და სხვადასხვა ხელის. სცენას ემოციური მუსიკა ადევს, რომელიც სულ სხვა მიზნებით არის შექმნილი, მაგრამ ამ ყოველდღიურ ჟესტებთან ერთად ახალ ეფექტს იძლევა. ზუმი ძალიან დაიჩაგრა კინოს ისტორიაში, არადა საინტერესო ხერხია. ფილმში ყველა ზუმი ციფრულია ანუ მონტაჟისას გაკეთებული და ხშირად შედეგია მოწყენილობის, რომელიც ხანდახან ღამე სამონტაჟოში მარტო დარჩენილ ადამიანს ეუფლება.

კინ-O: ხშირად ამბავი ან დიალოგი მაყურებელს კომენტარის სახით მიეწოდება, ეს მაყურებლის დისტანცირების მიზნით ხდება? ერთგვარი ბრეხტიანული მეთოდია?

კობერიძე: პირველ რიგში ეს კომენტარები ჩემთვის საშუალებაა, თავი ავარიდო განმარტებით სცენებს, მოკლე კომენტარის საშუალებით შეგიძლია, ბევრი დრო მოიგო. მაგალითად, კი არ აჩვენო მსახიობი, რომელიც მშიერი მზერით ვიტრინაში გაწყობილ ტკბილეულს უყურებს, არამედ გაატარო გმირი იქ, სადაც გინდა გადაღება, მთხრობელი კი იტყვის, რომ მას შია. ზოგ შემთხვევაში შეიძლება ისევ მშიერი გმირის ჩვენება ჯობდეს. თუმცა მაშინ ახალი კითხვები ჩნდება: როგორია ეს მშიერი მზერა? რამე კონკრეტული მზერაა თუ გმირისა და ტკბილეულის კადრების მონტაჟი საკმარისია? უხმო კინოში გმირი ტუჩებს ენით დაისველებდა – დღეს სხვა ხერხებია საპოვნელი.

კინ-O: გავლენების თუ რემინისცენციების თემას რომ დავუბრუნდეთ, ფილმმა შეიძლება მაყურებელს გაახსენოს 1920-იანი წლების გერმანული კინო, ოღონდ არა ექსპრესიონიზმის ისეთი ცნობილი მაგალითები, როგორიც დოქტორ კალიგარის კაბინეტი ან ნოსფერატუა, არამედ კამერული დრამა, მაგალითად, მურნაუს უკანასკნელი კაცის ან ლუპუ პიკის ახალი წლის ღამის, კარლ გრიუნეს ქუჩის ინტიმური, სუბიექტური და, ამავდროულად, შავბნელი გარემო, იზოლირებული სივრცეები და გადასაღები ობიექტების, სხეულების ფრაგმენტირებული დეტალები. შენ ჯერ საქართველოში და მერე გერმანიაში ისწავლე. გერმანულმა სკოლამ რა ტიპის გავლენა იქონია შენზე ან საერთოდ თუ იქონია გავლენა?

კობერიძე: ვერ ვიტყვი, რომ გერმანული კინოს პირდაპირი გავლენა მქონდა. თუმცა, როცა ჩასაბარებლად ვემზადებოდი, ბევრ უხმო ფილმს ვუყურებდი, მათ შორის, გერმანულსაც. რაც ვნახე, ყველაფრიდან ცოტ­-­ცოტა ავიღე. ვცდილობ ინსპირაცია წარსულში ვეძებო. ის, თუ როგორ განვითარდა კინო, ხომ დიდი ხის მხოლოდ ერთი პატარა ტოტია. 1910-იანი თუ 1920-იანი წლების კინო გაჯერებულია ჯერ ხელუხლებელი ხერხებითა და საშუალებებით.

კინ-O: თანამედროვე რეჟისორებიდან ვინ გიყვარს?

კობერიძე: ფილმის გადაღებამდე რამდენიმე წლით ადრე აღმოვაჩინე ნანი მორეტი. საინტერესოა, როგორ შეიძლება აჩვენო ქალაქი. ნანი მორეტის ძვირფასო დღიურო, რომლის პირველი ნაწილი რომზეა, ამ თემასთან მიდგომის კარგი მაგალითია. ფილმში არის სცენა, სადაც ავტორი ამბობს: მივხვდი, რომ არასდროს ვყოფილვარ ადგილზე, სადაც პაზოლინი მოკლეს. მომდევნო რამდენიმე წუთი ვუყურებთ, როგორ ზის მოტოციკლეტზე, კამერა კი უკნიდან მიჰყვება. უბრალოდ მივუყვებით ამ გზას, რომელიც, როგორც ჩანს, მაშინ პაზოლინიმ გაიარა ან არც გაიარა. სცენას ჯარეტის კიოლნის კონცერტი ადევს. უცებ მივხვდი, რომ შეგიძლია ყურადღება გაამახვილო ჟესტზე, რომელიც შენთვის მნიშვნელოვანია და დაუთმო იმაზე მეტი დრო, ვიდრე სცენარი ითხოვს. ძალიან მარტივად ვექცევი ხოლმე გავლენების ქვეშ. ამიტომ შემდეგ უცნაური ნაზავი გამოდის.

სანამ ამ ფილმის პირველი ბლოკის გადაღებას დავიწყებდი, რობერ ბრესონის მთლიანი რეტროსპექტივა ვნახე. ეგ რეტროსპექტივა რომ არა, ფილმი სულ სხვანაირი იქნებოდა. თუმცა ბრესონი, ალბათ, ყველაზე ახდენს გავლენას, ყველა ფილმი სხვანაირი იქნებოდა, ის რომ არ ყოფილიყო.

კინ-O: ნელი კინო მოგწონს? ბევრი შენს ფილმს სწორედ ამ მიმდინარეობას მიაკუთვნებდა.

კობერიძე: ზოგი ფილმი, რომელიც მაგ მიმდინარეობაში მოიაზრება, ძალიან მიყვარს. აზიური ნელი კინო მომწონს. ბელა ტარი ნელი კინოა? ალბათ, კი. თუმცა, მაინც სხვა დროის კინოა, ვიდრე ე. წ. ნელი კინო. ჩემს ფილმში არის ასეთი ელემენტები, მაგრამ მთლიანობაში ამ მიმდინარეობას არ მიეკუთვნება.

კინ-O: თითქოს სულ დიალოგში ხარ ქართულ კინოსთანაც და, განსაკუთრებით, კომედიასთან. კონკრეტულად მიხეილ კობახიძე გამახსენდა რამდენჯერმე. სუფთა ვიზუალური თვალსაზრისით, პარკში გადაღებული ეშმაკის ბორბლის სცენამ მაყურებელს შეიძლება კობახიძის კარუსელი გაახსენოს. ბიჭების გაცნობის სცენაც თავისი ტემპორიტმით და მუსიკით à la კობახიძე უნდა იყოს.

კობერიძე: კობახიძის ფილმები მომწონს, თუმცა პირდაპირ მასზე არ მიფიქრია. მგონი უბრალოდ რაც კობახიძეს მოსწონს, ის მომწონს მეც. ბევრჯერ მაქვს ნანახი ოთარ იოსელიანის ფილმები. უხმო თუ რასაც ჰქვია ადრეული კინოს საწყისები, ხშირად ჩანს მასთან. მაგალითად, გიორგობისთვეში საუზმისა და ნიკოს სახლიდან პირველად გასვლის ეპიზოდი უცებ უხმო ფილმის სცენად გადაიქცევა. ვხედავთ პანორამას ფოტოებზე და მოულოდნელად, როდესაც პერსონაჟი ფეხზე დგება, მუნჯი კინო იწყება. ყველა წყვეტს ლაპარაკს და მარტო ჟესტებით ეკონტაქტებიან ერთმანეთს. არადა გრძელი სცენაა. ნიკო ჯერ ყველას კოცნის და მერე მიდის. თანამედროვე უხმო კინოა, სადაც ყველანაირი ხმაურები ისმის და არავინ ლაპარაკობს, თუმცა ხანდახან შეიძლება ლაპარაკსაც ისეთი დატვირთვა ჰქონდეს, როგორც ხმაურს. ჩემს ფილმში არის სცენები, როცა გმირები საუბრობენ, მაგრამ არ გვესმის რას. საინტერესო ეფექტი იქმნება, საუბრის მნიშვნელობას მოკლებულებს შეგვიძლია, მათ ჟესტებს დავაკვირდეთ – როგორ უყურებენ ერთმანეთს, როგორ იქცევიან.

კინ-O: მაინც რა არის ამ ფილმის ამბავი?

კობერიძე: თითქმის იდენტური ამბავი მქონდა მეორე კურსის ფილმშიც, რომელიც გერმანიაში გადავიღე. ეს არის გოგოს და ბიჭის ისტორია, რომლებიც ერთმანეთს გაიცნობენ, შეიყვარებენ და მერე გოგო ავღანეთში მიდის სამხედრო სამსახურში. სანამ გოგო ჩამოვა, ბიჭი თავის გზას დაადგება. ჩვენთვისაც ძალიან აქტუალური თემაა. ვიფიქრე, რიმეიქი გამეკეთებინა და იგივე ამბავი საქართველოში გამეთამაშებინა.

კინ-O: მაგრამ სქესი შეცვალე – აქ კაცებს უყვართ ერთმანეთი. ძალიან მნიშვნელოვანი ცვლილებაა.

კობერიძე: ამას რამდენიმე მიზეზი ჰქონდა. ქალის და კაცის ურთიერთობის ვიზუალური გადმოცემის საშუალებები გაცვეთილია კინოში. არ მინდოდა ხელჩაკიდებული წყვილის გადაღება, არც ჩახუტებულის და საერთოდ ქალსა და კაცს შორის ყველა ინტერაქცია უკვე გაცვეთილია. ორი კაცის ურთიერთობა კი ხელუხლებელი მინდორივითაა – შეგიძლია, შენით გადაწყვიტო, როგორ მოიქცევიან ისინი და ეს იქნება ნორმა. მეორე საკითხია ეს პრობლემა საქართველოში – მინდოდა, ამ თემაზე ჩემი აზრი მეთქვა. ბოლოს და ბოლოს ისე გამოვიდა, რომ ფილმი იმ ხალხმა ნახა, ვისთვისაც ეს პრობლემა ნაკლებად დგას, ამიტომ არ ვიცი, რამდენად ჰქონდა საერთოდ აზრი ამ თემაზე ლაპარაკს.

კინ-O: იმას ნანობ, რომ ფილმით ვერაფერი შეცვალე?

კობერიძე: ცვლილების პრეტენზია არც მქონია. აზრის გაზიარებას ვგულისხმობ. თუმცა, რაღაც მხრივ მაინც იმუშავა. ვიღაცებს არ დარჩენიათ შთაბეჭდილება, რომ მაინცდამაინც კაცების სიყვარულზე ფილმს უყურეს. გარემოს მსვლელობაში სიყვარულის ამბავი ორგანულად არის ჩაქსოვილი, როგორც რაღაც ძალიან ყოველდღიური და ჩვეულებრივი. ეს იყო კიდევაც ჩემი მიზანი. ზღაპარივით არის ეს ფილმი. მნიშვნელოვანი კომპონენტია ეს თემა, მაგრამ ბევრი სხვა რამეც ხდება და ამ ბევრ რაღაცაში ბევრს აღარც ახსოვს, რომ ეგ იყო. არის და თან არ არის.

კინ-O: სასიყვარულო ისტორიაა, ცხადია. ჩანს, რომ ადამიანებს ერთმანეთი უყვართ, მაგრამ ერთმანეთის მიმართ გამოხატულ სასიყვარულო ვნებებს არ ვხედავთ. ერთმანეთს არც ეხებიან. ერთი მხრივ ეს არადამაჯერებელია, მაგრამ მეორე მხრივ დოკუმენტური და რეალისტური უნდა იყოს. მიუხედავად იმისა, რომ პერსონაჟები მხატვრულ რეალობაში იმყოფებიან, თითქოს იმის მუდმივი განცდა აქვთ, რომ ვიღაც უყურებს და აკვირდება. ისინი გამუდმებით გრძნობენ მაყურებლის თვალს, როგორც ჩვენს ქვეყანაში მცხოვრები ადამიანები, რომლებიც საჯარო სივრცეებში თავიანთ სექსუალურ იდენტობას მალავენ.

კობერიძე: ასეა ახალ ფილმშიც, რომელიც ქუთაისში გადავიღეთ და გოგოს და ბიჭის სიყვარულზეა. იგივე დამოკიდებულება მაქვს, როგორც ერთი და იგივე სქესის ადამიანების სასიყვარულო ისტორიის ჩვენების შემთხვევაში. ისეთ დროში ვცხოვრობთ, რომ პირადი სივრცეები, სადაც შეგიძლია რაღაცები მარტომ და მოწმეების გარეშე გააკეთო, ძალიან შეზღუდულია. მინდა ხოლმე, ზოგი რამ თავისთვის დავუტოვო გმირებს, მათ შორის, ერთმანეთთან ახლოს ყოფნის მომენტები. დრამატურგიულად ძალიან მნიშვნელოვანი უნდა იყოს და ძალიან უნდა გვჭირდებოდეს იმის ჩვენება, თუ როგორ კოცნიან ადამიანები ერთმანეთს. უმეტეს შემთხვევაში, ასეთ მომენტებში ვამთქნარებ ხოლმე. არ მიყვარს ამ დროს სხვა ხალხის ყურება. სივრცეებს, რომლებიც გმირების პირადი განცდებისთვის და მოქმედებებისთვის რჩება, უბრალოდ არ ვიღებ.

კინ-O: ფილმი ძალიან ინტიმურია მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანებს შორის ფიზიკური სიახლოვე შეიძლება არ ჩანდეს. გარდა ამისა, ჩაის სმაც ხომ შეიძლება ისეთივე ინტიმური აქტი იყოს, როგორც სექსი. შეიძლება ფილმს შენი პოლიტიკური განაცხადი დავარქვათ, თუკი შევჯერდებით იმ აზრზე, რომ ყველა ფილმი, რომელიც ადამიანების სოციალურ პრობლემებზე და პირადი სივრცეების დაუცველობაზე ლაპარაკობს, პოლიტიკურია?

კობერიძე: არის, რა თქმა უნდა. მთავარია, განწყობა, რომლითაც იღებ. როდესაც თავისუფალი სიყვარულის მნიშვნელობაზე იღებ ფილმს, ხოლო შენი გმირების ნახევარს ზიზღით უყურებ, არ უნდა გაგიგკვირდეს, რომ უკან იგივეს მიიღებ – გავიხსენოთ ქართულ­-­შვედური კოპროდუქცია. თუ მოკლე შინაარსს ყვები, განწყობით ვერ მოყვები, უბრალოდ რაღაც ფაქტებს დაასახელებ, რომლებიც საბოლოოდ უმნიშვნელოა. მნიშვნელოვანია, თუ რას ფიქრობ და გრძნობ, როდესაც იღებ.

კინ-O: და ფაქტები როგორია? როგორ მოყვები ორ წინადადებაში შენს ფილმს და ასე ხომ არ დავამთავროთ ინტერვიუ, ამბის მოყოლით, თუმცა ყოველთვის პირიქით იწყებენ ხოლმე.

კობერიძე: მოცეკვავეს და სამხედრო ოფიცერს უყვარდებათ ერთმანეთი. შემდეგ ოფიცერი ავღანეთში მიდის და ბიჭი კი სოფელში ბრუნდება.

სტატია პირველად გამოქვეყნდა ეროვნული კინოცენტრის ჟურნალში „კინ-O“, რომლის მთავარი რედაქტორებიც თეო ხატიაშვილი და გიორგი რაზმაძე არიან. ჟურნალი წელიწადში ორჯერ გამოიცემა.