მუსიკისა და “ფლეილისტისა” არ იყოს, ხომ ყველას გვყავს სევდისა და სიხარულის პოეტები, ნიკო სამადაშვილი კი, დიდი ქართველი პოეტი, ჩემი საყვარელი პოეტი, მუდამ თან მახლავს, განურჩევლად გუნება–განწყობისა, მისივე სიტყვებით რომ ვთქვა: “ის ჩემში უსტვენს, ვით საყდრის ჩიტი”. საერთოდაც, მგონია, რომ სხვა ვერავინ წერს ასე სიყვარულსა და სევდაზე, და როგორც ბავშვობაში ფსალმუნთა მუხლებს, ისე ვღიღინებ 16 წლიდან ნაწყვეტებს მისი ლექსებიდან, მით უმეტეს, მაშინ, როცა ისე ძალიან მტკივა, ან მიხარია, რომ თავს ვერ ვუყრი სათქმელს. ასე მოხდა მაშინაც, როცა შობაღამით, პირველად 10 წლის განმავლობაში, მოულოდნელად გავიხადე სტიქარი და დავტოვე წირვა, მას შემდეგ, რაც მივხვდი, რომ არაფერი მქონდა საერთო იქ მყოფ ხალხთან – არც მე და არც სახარებისეულ ქრისტეს… როცა ჭეშმარიტი ქრისტეშობა ღიაცისქვეშ განვიცადე და არა შიშების ტაძარში, იმ ცივ და ვარსკვლავებიან ღამესაც თან გასდევდა ნიკოს ხმა:
“ხვალ ლაჟვარდები ტყეში ჩამოვლენ, ჩამოიტანენ ღმერთს მიცვალებულს”.
“უსინანულოდ ვტოვებდით ტაძარს უკანასკნელი ქრისტიანები”.
დავტოვე და ჩემივე სულის ტაძარში გამოვიკეტე.
მოგვიანებით, ასე გაჰყვებოდა მისი ხმა საუნდტრეკივით, საქართველოდან გერმანიისკენ მიმავალ ჩემს გზასაც:
“ჩემო ლიახვო, ალბათ მე და შენ საქართველოდან გამოგვრეკავენ”.
…
“ის დაიბადა მივარდნილ მხარეს,
იცხოვრა, მაგრამ არ სწამდა ბედი,
ის ღრუბელივით გადაიყარეს,
ის – პოეზიის უშრეტი ყბედი”.
სტუდენტობის დროს, როცა სრულიად შემთხვევით, აღმოჩნდა, რომ ერთი წელი ბელინსკის (ახლანდელი ჭოველიძის) ქუჩაზე ვიცხოვრებდი, გამახსენდა, რომ ჩემი საყვარელი პოეტი, დევნილი და რეპრესირებული, მიტოვებული და არაღიარებული, ორჯერ უსამართლოდ გასამართლებული და, საბოლოოდ, სამსახურიდანაც დათხოვნილი, შედეგად კი, ჰიპერტონიით დაავადებული, სწორედ ამ ქუჩაზე მიმავალი ჩაიკეცა და გარდაიცვალა. აკი თავადვე წერდა:
“არსად არასდროს მე არავინ არ მეყოლება,
და ჩემ მკვდარ სხეულს ჩემი ხელით დავასაფლავებ”.
შარშან ამ დღეს, სწორედ 19 ივლისს, ნიკო სამადაშვილის დაბადების დღეზე, ისე რომ, ეს თარიღი მაშინ არც კი მახსოვდა, ყურებამდე შეყვარებულმა ჩემს ბიჭს ნიკოს ზოგიერთი ტექსტი ვუთარგმნე, რომ ოდნავ მაინც გამომეხატა ჩემი სიყვარული:
“მე შენ მიყვარხარ,
ისე კი არა ხალხმა რომ იცის,
ანდა წიგნებში როგორც სწერია,
მიყვარხარ ისე, როგორც იციან
ტყის მოჭიკჭიკე ცის ფრინველებმა”.
…
“შენთან ყოველთვის იმ დროს მოვდივარ, როცა ბინდებში ხალხი ილევა.
ჩემი ცხოვრება შენი დარდია, შენ კი ხარ ჩემი განწყობილება”.
და მერეც, არცთუ დიდი ხნის შემდეგ, როცა ჩიტების ჭიკჭიკი უფრო ახლობელი გახდა, ვიდრე საყვარელი ადამიანი, ნიკოს ლექსებს ვღიღინებდი, და მხოლოდ ეს ხმა მშველოდა და გამომხატავდა მარტო დარჩენილს:
“შენ რომ გამშორდი, თხელ ნაფეხურებს
დიდხანს უმზერდნენ ხიდან ჩიტები”.
…
“ნეტავ, იცოდე კითხვა, ჩიტუნავ,
წაიკითხავდი სისხლით ნაწერებს”.
5 წლის წინ, ივლისში, სწორედ ნიკო სამადაშვილის პოეზიისადმი სიყვარულმა გამაცნო და დამაახლოვა ჩემთვის სრულიად უცნობ და ასაკით უფროს ქალთან, ნიკოს უახლოესი მეგობრის, ალექსანდრე გამყრელიძის ქალიშვილთან, ნანა გამყრელიძესთან, რომელიც, ამა წლის აპრილში, ისევე უხმაუროდ და მოკრძალებულად წავიდა, როგორც ცხოვრობდა… ყოველ ჯერზე, როცა ფეისბუკზე რამეს დავწერდი ნიკოზე, დიდი სიყვარულითა და სევდით გამომეხმაურებოდა… ერთხელ მომწერა: “იცი, როგორი საყვარელი იყო სიცოცხლეში?” რასაც მოაყოლა, როგორ დადიოდა ნიკო მათ სახლში ყოველკვირა და უკითხავდა ლექსებს მამას, ალექსანდრე გამყრელიძეს, ხშირად კი, როცა უკვე დაწერილი ლექსი არ მოეწონებოდა, იქვე დახევდა. მამის თხოვნით, ამ ნაკუწებს კრეფდა და აერთებდა პატარა ნანა, ასე გადაარჩინა ბევრი ლექსი, რამდენიმე ხელნაწერი კრებულიც მაქვსო, რახან არ ბეჭდავდნენ, ძირითადი აუდიტორია ჩვენ ვიყავითო… დამპირდა: “ღმერთი მაღალია, ნიქო! ჩამოხვალ და სხვა ამბებსაც გიამბობ!”
მთელი გულით მჯეროდა…
მაგრამ, ახლა, “არც ზღაპარია, აღარც მოთხრობა, ის თითქოს ჩიტებს აუკენკიათ”, მრჩება ისევ ლექსები და იმედი, რომ ასე ლამაზად და სევდიანად კიდევ ერთხელ შევძლებ, ვუთხრა ვინმეს: “ჩემი ლექსები შენს მწველ უბეში ბეღურებივით იფართხალებენ”.
პოეზიის ძალაც ხომ ამაშია: მას შეუძლია, შეიფაროს განურჩევლად ყველა – შეყვარებულიცა და გულგატეხილიც, ლაღიცა და სევდიანიც, ცოცხალიცა და მკვდარიც, და ათქმევინოს:
“მინდოდა ზეცა გადამერბინა
და საფლავები სტვენით ამეკლო”.
