დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტის ინფორმაციით, 2024 წლის სექტემბრიდან ოკუპირებულ ახალგორის რაიონში ქართულ ენაზე სწავლა სრულად შეწყდება. DRI-ს ცნობით, ოფიციალური მონაცემების არარსებობის პირობებში, ადგილობრივი მოსახლეობის შეფასებით, 2008 წლის ომის შემდეგ, რაიონი მოსახლეობის 90 პროცენტმა დატოვა. ორგანიზაციის შეფასებით, ის, რომ ახალგორი მოსახლეობისგან ფაქტობრივად დაიცალა, არსებული საგანმანათლებლო დაწესებულების რაოდენობაში და განათლების ხარისხში ჩანს.
დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტის ცნობით, ოკუპირებული ახალგორის რაიონში მოქმედი ექვსი სკოლიდან (იკოთში, ბოლში, კორინთაში და ბალაანში), 2024 წლის სექტემბრიდან ორი – კორინთსა და ბოლის სკოლები დაიხურება. ინსტიტუტის ცნობით, ოფიციალური მიზეზი მოსწავლეების არარსებობაა. ორივე საგანმანათლებლო დაწესებულება 9 კლასიანია.
„სოფელ ბოლის სკოლა ახალგორის სკოლის ფილიალია, ხოლო კორინთის – სოფელ იკოთის. ბოლის სკოლა დაბიდან დაახლოებით 1,5 კილომეტრით არის დაშორებული და იმის გამო, რომ მისი მუშაობა შეენარჩუნებინათ, სკოლაში დასაქმებული პედაგოგების შვილები იქ დაბიდან დადიოდნენ. მათ 9 კლასი უკვე დაამთავრეს.
მოსწავლეების არარსებობის ოფიციალური მიზეზის მიღმა, სკოლების დახურვის უკან ოკუპირებულ ახალგორში ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებების მოსწავლეებისა და მათი ოჯახების გაუსაძლისი ყოფა დგას. თუ ახალგორის სკოლებში სწავლა 2017 წლამდე ქართულ ენაზე, ქართული სასწავლო პროგრამით მიმდინარეობდა, 2017 წლის სექტემბრიდან სწავლება სრულად რუსულით ჩანაცვლდა. ახალგორში წლევანდელი დამამთავრებელი კლასი უკანასკნელი იყო, რომელიც განათლებას ქართულ ენაზე იღებდა. დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტი ადრეც წერდა, რომ სწავლების რუსულ ენაზე გადასვლამ ახალგორში განათლების ხარისხი სერიოზულად გააუარესა. მოსწავლეებს რუსულ ენაზე სწავლა, ხოლო მასწავლებლებს საგნების რუსულ ენაზე სწავლება უჭირთ.
მასწავლებლების აბსოლუტური უმრავლესობა ეთნიკურად ქართველია და განათლება ქართულ ენაზე აქვს მიღებული. ცხინვალის უშიშროების დე ფაქტო სამსახური ამ გარემოებას ახალგორის სკოლების ეთნიკურად ქართველი და არალოიალური პედაგოგების მოსაშორებლად შეიძლება იყენებდეს. მაგალითად, ადგილობრივ მოსახლეობას ახალგორის ერთ-ერთი სკოლის პედაგოგის გათავისუფლების მიზეზად დასახელებული რუსული ენის არცოდნა სარწმუნოდ არ მიაჩნია. გათავისუფლების მიზეზი დამაჯერებლად არ გამოიყურება იმ ფონზეც, რომ პედაგოგი რუსულ ენაზე საგანს აქამდეც ასწავლიდა, მის შემცვლელად კი, „კაგებე“-სთან დაახლოებული პირი მოიაზრება“, – ნათქვამია ინფორმაციაში.
დემოკრატიის კვლევის ინსტიტუტის შეფასებით, მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უფლების წართმევა არღვევს ხარისხიანი განათლების მიღებისა და განათლების ხელმისაწვდომობის უფლებას.
„ევროპის ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს მიერ დადგენილი პრეცედენტული სამართლის თანახმად, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო ვერ ახორციელებს ეფექტიან კონტროლს ოკუპირებული ცხინვალის რეგიონში, საქართველოს სახელმწიფო ვალდებულია გაააქტიუროს პოლიტიკური, სამართლებრივი და დიპლომატიური ძალისხმევა ახალგორის რაიონის მოსახლეობისთვის მშობლიურ ენაზე განათლების მიღების უზრუნველსაყოფად“, – ნათქვამია გავრცელებულ ინფორმაციაში.
