როცა ემიგრაციაში ცხოვრებას იწყებ, აღმოჩენები სიამოვნებასთან ერთად გულისწყვეტასაც იწვევს: რა იქნებოდა, ჩვენთანაც ყოფილიყო ასეო.
თუმცა, თანდათან, რაც უფრო იზრდები და თვალსაწიერიც გიფართოვდება, ხვდები, რომ, სინამდვილეში, ყველაფერი თავის ადგილასაა და ისიც ძლიერ გენატრება, მობეზრებული და მოძულებული რომ გქონდა ერთ დროს… ზოგიერთი რამ სულაც არ არის თავისთავად უნიკალური, მაგრამ უნიკალურია შენთვის, რადგან, ვინ იცის, შეიძლება, აღარც კი განმეორდეს აწი… გადის დრო და ასეთი ადამიანი, ადგილი თუ ამბავი უფრო და უფრო ხშირი ხდება…
წვიმს დრეზდენში. კოფე უხდება წვიმას, ისევე როგორც წვიმა — დრეზდენსა და ქობულეთს. შესაძლოა, ეს ჩემი აკვიატებაა… თუმცა, მთავარი მაინც ისაა, რომ წვიმას უხდება კოფე და არამც და არამც “ყავა”. ასეა, ჩვენთვის, შავიზღვისპირელებისთვის და ამ ტრადიციას არ შევცვლი. ჩემი ტრადიციებით ჩამოვედი ტრადიციულ ევროპაში.
წვიმს, ვსვამ კოფეს და მახსენდება ჩემი მეზობელი თამარა ბებო, დავჯდებოდი ახლა სიამოვნებით მასთან ერთად, მაგრამ შორსაა თამარა, (შორსაა და მკვდარი), როგორც ჩვენში იტყვიან: “გამევიდოდა კოფეზე”, თუმცა არ ჩამიხედავდა ჭიქაში: “არ ჯერა ამ ბაღანას ჩემი, არ ჯერა და რეიზა მევიკლა თავი ტყვილა”. ბევრი ხვეწნა-მუდარის შემდეგ, დამზაფრველად უკბილო, მაგრამ მაინც ლამაზი სიცილი გადაეფინებოდა სახეზე. (ბავშვისთვის ხომ ყველა ლამაზია, ვინც უყვარს). და დაიწყებდა რიტუალს — გასწევდა ჭიქას შორს, დააწვრილებდა დანაოჭებულ თვალებს და მაგიური გარდასახვით ამოიკითხავდა ჭიქიდან:
– ოპოპოპოპ! რაფერი კრუპნი ნაკეცი გამოჩტა! წვანე-წვანე ფულებია სულ… გზაი მიდის სასახლისკენ… მოი, აგერ, მოი და დეინახავ: ხიდს თუ ხედავ შით? კასტუმიანი კაცი რომ გადადის ზეთ, ხედავ? გალსტუკიც უკეთია! ვტყვილოფ რამეს? თამრიკო, აგი ეშმაკი ბაღანაია, მარა, შენ მაინც ხომ ხედავ?! მთავრობის კაცია აგი!
და იტყოდა იმგვარი აღტაცებით, თითქოს პირველად შეიცნო და აღმოთქვა ეს წინასწარმეტყველება, მაგიური სახე-ხატები, რომლებიც მოითხოვდნენ განმარტებას, მესამე თვალსა და საიდუმლო ცოდნას კი თამარა ფლობდა, და ეს ყველაფერი — განმეორებით, სიტყვა-სიტყვით, უცვლელად, ყოველ ჯერზე…
მე კი, მიუხედავად მცდელობისა, მაინც ვერ შევიკავებდი თავს და გადავიხარხარებდი — წინა ორი კბილის გარეშე, და მაინც ლამაზად…
(ლამაზია ბავშვი და ყველა სიცილი ლამაზია, გულიდან ამოსული).
გაბრაზდებოდა თამარა: “ხომ ვჩიოდი, ქირდათ მიგდეფს აგი – მეთქინ! ჩამიხედია აწი შენს ჭიქაში!”
და დაეწაფებოდა თავის კოფეს, ბრაზის ჩასაცხრობად.
მაინც მრავალგზის “ჩამიხედავდა”, ჭიქაში თუ არა, გულში თუ არა, იმ ათასგზის ამოთქმულ და მაინც ყოველ ჯერზე დამაინტრიგებელ სამყაროში, რომელსაც ჯადოსნურად მჩუქნიდა ყავის უტყვი და ულამაზო ნალექიდან.
ვინ იცის, იქნებ ისიც მითხრა, რომ ჩემი “ვიწრო გზა” და “ფართო ხიდი” და “სამალიოტი” და “დიდი სიმსხო მთები” და “გაკუჭებული ზღვები”, რომელთაც ჭიქაში ხედავდა, გერმანიაში მომახვედრებდა… დავცინებდი უთუოდ!
და ვფიქრობ ახლა, ნეტავ, მომესმინა, რას ამბობდა… აზვიადებსო, იფიქრებს ვინმე, მაგრამ განა უნიკალური არ იყო თამარა… აქ ხომ ვეღარასდროს შევხვდები ასეთ კეთილ ჯადოქარს, დღისით ყავით რომ მკითხაობდა, საღამოს კი, წელში მოკუნტულს, მასზე ლამის ერთი თავით დიდი ცოცხი ეჭირა, სკოლის ეზო რომ დაელაგებინა… იქნებ, ამიტომაც მიყვარს დღემდე ზღაპრები და ზღაპრის გმირები, საამისოდ ხომ ზღაპრული გარემო ყველაზე ნაკლებადაა საჭირო…
ასეთივე არაზღაპრული იყო სტუდენტობაც თბილისში…
სასწავლებლად დედაქალაქში გადაცხოვრებულს, ხშირად მირეკავდა ბებო. ყოველი სატელეფონო საუბარი მასთან ჩემი კივილით სრულდებოდა…. ბებო ფიქრობდა, რომ რახან შორს ვიყავი, ხმამაღლა უნდა ელაპარაკა. ბოლო ხმაზე ლაპარაკობდა, ისე რომ, ირგვლივ ყველას ესმოდა და უხერხულობისგან ვიწვოდი… ასე გრძელდებოდა მთელი ოთხი წელი, მიუხედავად მრავალი გაფრთხილებისა, რომ მესმის და რომ მარტო არ ვარ.
“სა ხარ, ბებია?” – მკითხავდა შესავლის სახით.
ჰქონდა უფრო ფრთხილი პროლოგიც: “ვინაა მაქანე, ბებია?”
და გაშლიდა ფრთებს:
რაცხა გლახა ხმები მესმის, ბებია!!!
მერე, რომელი საათია, წასლას ვერ მიხტებიან???
დაგეხმარონ პაწა, ბებია, რა უჭირს???
თუ სტუმრები მყავდა:
შენ უნდა შეგატიონ დასალაგებელი სახლი?
გოგოები არიან ახლა მაგენი???
ჭამ, რასაც გიგზავნი, თუ მარტო მაი ქოფაკები თქლაფავენ? არა, გლახათ კი არ ვჩივი, ბებია, კაი ბაღნები არიან მაგენი, მარა შენც ჭამე მეთქინ, მაგის თქმა მინდა. ვერ გასცტი 40 კილოს, პლენში ჩავარდნილს გავხარ…
ერთ-ორ სიტყვას ჩამაკვეტებინებდა და მერე ისევ:
წახანე ვფიქრობდი ჩემზა, ვუყიდი ახალ მობილურს მეთქინ, მარა ქურდებს მიაქ თფილისი, ბებია, მოგპარავენ. დაამთავრე სასტავლებელი და მერე გიყიდი.
რაფერ ვარ? რა ვიცი, ბებია, მე რას ვიზამ, ჩემზე ვარესს ვჯობივარ. ხმერთს ვეხვერწები, ნიკას ინსტიტუტის დამთავრებას მომასწარი, ჯერ ნუ მომკლავ, რა იქნება – მეთქი… სერიალს ვუყურეფ აგერ, მეშვიდეთ, განმეორებით, დეილოცოს სილქიგირასქვია!
“მეშვიდედ რატომ უყურებ, ქალო, ნუ გამაგიჟე!” – ჩავაკვეხებდი სიტყვას ისევ…
– შემიყვარდენ, ბებია! გულს უხარია, რომ ვხედავ. რა გაცინებს? დამცინი, ბებო? რა ვთქვი სასაცილო? დედაშენის ალი-კვალი რაფერ ხარ სულ? ან ბეჩურათ იცინით, ან ყეფთ მისდღემში!
დედაშენი რაფერაა?! დედაშენი რაფერ იქნება… კარალევასავით! სვამს კოფეს ფეხიფეხგადადებული და იშმოტკება!
…
ზოგჯერ, ისე ძალიან მინდა, კვლავ თბილისში ვცხოვრობდე, ფილარმონიის გვერდით, კოსტავას ქუჩაზე, ნულ სართულზე, ხის კიბის ქვეშ, ლამის მიწაში, ერთსარკმლიან ნესტიან კელიაში, (“ნიკალა” ვარ – მეთქი, ვამბობდი მეგობრებში, ჩვეული თვითირონიით), რომ ისევ დარეკოს ბებომ, თავისი ვარდისფერი ფანრიანი ნოკიათი… ხმის გამაძლიერებელს შევუერთებდი მობილურს და მთელ გერმანიას გავაგებინებდი მის ლანძღვას და არცერთხელ, არცერთხელ აღარ შევაწყვეტინებდი.
