ადრეც ბევრჯერ მითქვამს: ჩემთვის წერა ზღვაში ცურვასავითაა. როცა ირგვლივ ჩამოინისლება, (და ეს ჩვეული ამბავია გერმანული ყოველდღიურობისთვის), ჩავყვინთავ ხოლმე მოგონებების ზღვაში, რომ თავი შევაფარო ფერად მარჯნის რიფებს, რომელთაც შემოუნახავთ ყველა ის ამბავი და სახე-ხატი, ასე ხშირად რომ ვიგონებ: ბავშვობა, ზღვა, ჩემგან შორს მიმოფანტული ძვირფასი ადამიანები, სტუდენტობა, ემიგრაცია, ქრისტიანობა, პოეზია… შესაძლოა, მკითხველმა ისიც იფიქროს, რა საჭიროა ერთსა და იმავე ამბებზე ამდენი წერაო, მაგრამ განა ცურვა შეიძლება მობეზრდეს კაცს, აქაოდა, აქამდეც ბევრჯერ ვყოფილვარ ზღვაზეო… ზღვაში ხომ არცერთი შესვლა არ ჰგავს წინას! და მეც იმედს ვიტოვებ, არ ინანებთ ჩემთან ერთად კიდევ ერთხელ ცურვას და არ იფიქრებთ, რომ მსგავი რამ უკვე წაიკითხეთ.
ღრმა ბავშვობიდან პოეზია და ქრისტიანობა მექცა ორ მთავარ თავშესაფრად. საბოლოოდ, პოეზიამ ჩაანაცვლა ქრისტიანობა, რომელიც სწორედ იმიტომ მიზიდავდა, რომ იძლეოდა შესაძლებლობას, ადამიანი აღგექვა ცალკეულ ინდივიდად, რადგან პავლე მოციქული გალატელთა მიმართ მესამე ეპისტოლეში წერს, რომ ქრისტიანობა არ ჰყოფს ადამიანებს იუდეველებად და წარმართებად, მონებად და აზნაურებად, ქალებად და კაცებად, ყველა ერთია ქრისტეში. ყოველთვის აღმაფრთოვანებდა ეს შთამბეჭდავი სიტყვები, რომელიც, რა თქმა უნდა, მხოლოდ იდეად რჩებოდა, პრაქტიკაში კი, ეკლესია მუდამ იყო ერთგვარი ყაზარმა, სადაც ყველანი ერთ მწყობრში უნდა მდგარიყვნენ, საერთო ბრძანებითა და რეცეპტით, ყოველგვარი პატივისცემის გარეშე ინდივიდისა და მისი პიროვნების მიმართ. იოანეს სახარება დასაწყისიდანვე გვაუწყებს, რომ სიტყვა ღმერთია, რომ ქრისტიანობა სიტყვის მსახურებაა: “დასაბამიდან იყო სიტყვა, და სიტყვა იყო ღმერთთან და ღმერთი იყო სიტყვა. ის იყო დასაბამიდან ღმერთთან”. შეხედეთ ამ სიტყვების ზუსტ თარგმანს გერმანულად, მაშინაც კი, გერმანული ენა საერთოდ რომ არ გესმოდეთ, თავისი ფორმითა და მუსიკით აუცილებლად მოგაგონებთ იგი ლექსს:
Im Anfang war das Wort,
und das Wort war bei Gott, und das Wort war Gott.
Im Anfang war es bei Gott.
და რადგან ეს ყველაფერი მხოლოდ ლამაზი სიტყვები აღმოჩნდა, პოეზია ავირჩიე — აქაც სიტყვაა ღმერთი, სიტყვა, რომელის მსახური და მასთან თანაზიარი ყველა შეიძლება იყოს, და ეს არ არის მხოლოდ ლამაზი სიტყვები. სწორედ ამიტომ, პოეზია იქცა ჩემთვის ერთადერთ თავშესაფრად, რომელიც ყველა პირობითობასა და იდენტობაზე მაღლა დგას, იქნება ეს ეროვნება, სქესი თუ ორიენტაცია. და ვცურავ ხარბად მის უსასრულობაში, როგორც ოდესღაც შავ ზღვაში.
სიმღერაც ასეა: ტექსტი ტალღებია, მუსიკა კი ნაზად მონაბერი ზღვაური.
ჩემი საყვარელი მომღერლებიც, დიდწილად, მათი ლირიკის გამო მიყვარს. ასეთია ნიქ ქეივის შემოქმედებაც, ღრმად პოეტური ტექსტებით.
2019 წელს, დაბადების დღის საჩუქრად, საკუთარ თავს ვუყიდე მისი ლაივის ბილეთი. პანდემიის გამო კონცერტი გაუქმდა. 5 წლის შემდეგ, რამდენიმე დღის წინ, კოპენჰაგენში ავიხდინე ოცნება და მოვისმინე ეს განუმეორებელი ხმა და ახალი ალბომი “Wild God”. მისი ცეკვა ცურვას მოგაგონებდათ სწორედ, ღვთაებრივ როკვას, მაგრამ ეს არ იყო მწყობრი მესა, არამედ პირველყოფილური რიტუალი, ველური ხტომა — სიხარულისა და მწუხარების გამომხატველი ერთდროულად. და მაინც, ეს უფრო ცურვა იყო, ვიდრე ცეკვა. სწორედ მაშინ, როცა თვალდახუჭული ვიძირებოდი მის მიერ შექმნილი ზღვის მწუხარებისა და ტრაგედიის ფსკერზე, მეგობარმა მანიშნა, მოდისო, თვალი გავახილე და ჩემ წინ იდგა ნიქ ქეივი — მისივე სიტყვებით რომ ვთქვათ “მოხუცი და ველური ღმერთი” — რომელმაც სცენიდან ხელი ჩამკიდა.
“შეჩერდი! შენ ლამაზი ხარ!” – გვიმეორებდა მომღერალი პერიოდულად. ეს იყო მისი ყველაზე განმეორებადი მესიჯი კოპენჰაგენის ლაივ შოუზე.
ერთი შეხედვით, არაფრით გამორჩეული, მარტივი მოწოდებაა, არადა, რაც დრო გადის, ვრწმუნდები: ყველაფერი, რაც ძვირფასია, ბანალურობამდე მარტივია და სწორედ სიმარტივეა ყველაზე არაპრიმიტიული რამ. მეტიც: სუყველაფერი, რაც ლამაზია, პოეზიაა. ბლოგიც, მათ შორის.
პოეზიაა, ყველაფრით დაღლილი შეჩერდე და აღტაცებით თქვა: “რა ლამაზია!”
გასულ კვირას, ლევან აკინის ახალი ფილმი ვნახე — “გზაჯვარედინზე”.
გზა, ზღვა და დაკარგულობა — ცხადია, ამ ფილმს გულგრილად ვერ ჩავუვლიდი.
ღრმა ბავშვობიდან მიტაცებდა გზა, გავრბოდი ხოლმე შავი ზღვის სანაპიროზე და ვხეტიალობდი დაუსრულებლად. ზღვა იძლევა შესაძლებლობას, თავი გაგრძნობინოს სამუდამოდ დაკარგულად, უმცირეს კენჭად, მაგრამ მაინც მნიშვნელოვნად — გიწვევს, რომ გადაცურო, შეებრძოლო, როგორც იაკობი ღმერთს და ისევ დაუბრუნდე საკუთარ თავს. ზღვა არამხოლოდ გისმენს, გელაპარაკება, გელაპარაკება ნაზად, და თუ ვერ გაიგებ, გიყვირის კიდეც. გიღვივებს სურვილს, გადალახო გზაჯვარედინი, საზღვარი, უზარმაზარ ჰორიზონტად რომ მოსჩანს და შენც გჯერა, რომ სწორედ მის მიღმაა “უცხო სამოთხეები”, უცნაური სასოებით გწამს, რომ შეიძლება, ჰორიზონტს მიღმა იყოს შენი სახლი, მხოლოდ შენი სახლი, უფრო შენი სახლი, რომელსაც, რაც უფრო ეძებ, მით უფრო კარგავ…
მაინც რა სჭირდება ამ დროს ადამიანს, დაკარგულს გზაჯვარედინზე, მხოლოდ ერთი ფიქრი რომ დაჰყვება თან: არის კი სადმე, ჩვენი, უსახლოთა სახლი?!
სახარებისეული ქრისტე მათეს სახარებაში ამბობს, რომ იგი მოვიდა, რათა იხსნას დაკარგულნი; რომ კეთილი მწყემსი, რომელსაც ასი ცხვრიდან ერთი დაეკარგება მთაში, მიატოვებს ოთხმოცდაცხრამეტს და დაკარგულის საძებნად წავა. და როცა იპოვის, მას უფრო მეტად შეჰხარის, ვიდრე იმ ოთხმოცდაცხრამეტს, რომელიც არ დაჰკარგვია.
წლების წინ, როცა გავბედე და, გზაჯვარედინზე მდგომმა, ჩემთვის ძვირფას ადამიანს, კეთილ მწყემსად რომ მიმაჩნდა, ჩემი ახლადაღმოჩენილი იდენტობის შესახებ გავუმხილე, პასუხად მივიღე ამონაგლეჯი ბიბლიიდან: “მამათმავლები ვერ დაიმკვიდრებენ სასუფეველს”.
მე კი მჯეროდა, რომ სახარება სიხარულის უწყებაა, სადაც შინ დაბრუნებული უძღები შვილის შესახებ მამა ამბობს: “ახლა მხიარულება გვმართებს, რადგან ეს შენი ძმა მკვდარი იყო და გაცოცხლდა, დაკარგული იყო და გამოჩნდა”.
ჩემი ძველი მეგობრისგან და სახარებისეული უძღები შვილის მამისგან განსხვავებით, ფილმის მთავარმა პერსონაჟმა ლიამ, ტრანსგენდერი თეკლას დეიდამ, შეძლო და კი არ დაელოდა თავის დისშვილს, ან ჯოჯოხეთის მუქარით კი არ გაისტუმრა, თავად გაიარა თავისი წილი ჯოჯოხეთი, წავიდა მოსაძებნად, გადალახა საკუთარი გზაჯვარედინი და შიშები, სილამაზის დანახვა შეძლო იმაში, მანამდე რომ აფრთხობდა, ცეკვით გაიმარჯვა სევდაზე და შეძლო, ეთქვა: “თეკლა, შეჩერდი, რა ლამაზი ხარ… დედასავით!”
ფილმის მიხედვით, სტამბოლი ის ქალაქია, სადაც იმიტომ მიდიან, რომ გაუჩინარდნენ.
ჩვენ მივდივართ და ვიკარგებით, სტამბოლში, ბერლინში, პარიზში, ანტვერპენში…
ისიც, იმ შემთხვევაში, თუ ძალიან გაგვიმართლა, რადგან ისეც ხდება, როცა ფაშისტური კანონის მიღებიდან მეორე დღეს, საკუთარ ბინაში, სასტიკად ნაწამები, ჩვენივე სისხლის ზღვაში ვიკარგებით, არც ისე კეთილი მწყემსები კი წესის აგებაზე უარის თქმის კვალდაკვალ, ბჭობენ: “ნეტავ, მისი სული მდედრობითი იყო თუ მამრობითი?!”
იქნებ, ერთადერთი რამ, რაც თეკლას მსგავსად ბათუმი-სტამბოლის გეოგრაფიულ საზღვარსა და ქალობა-კაცობის გზაჯვარედინზე მყოფთ სჭირდებათ, სწორედ ისაა, რომ ნიქ ქეივის მსგავსად, ხელი ჩასჭიდონ და ნაზად, თუ საჭიროა, ყვირილით უთხრან: “შეჩერდი! ლამაზი ხარ!”
