გიორგი გახარია „ქართული ოცნების“ პარლამენტის საგამოძიებო კომისიამ 14 აპრილს გამოკითხა. სხვა თემებთან ერთად, კომისიამ გახარიას ჩორჩანაში საგუშაგოს გახსნის საკითხზეც დაუსვა შეკითხვები.
კომისიის ფარგლებში, თავიდან გიორგი გახარიამ თავისუფალი თხრობის რეჟიმში გაიხსენა ჩორჩანაში განვითარებული მოვლენები და საგუშაგოს გახსნაზე მიღებული გადაწყვეტილება.
შემდეგ კი კომისიის წევრების შეკითხვებს უპასუხა. კითხვები ძირითადად ეხებოდა საგუშაგოს გახსნაზე მიღებულ გადაწყვეტილებას.
კერძოდ იმას – იყვნენ თუ არა ამ გადაწყვეტილების მიღებაში ჩართული სხვა უწყებები; რა იცოდა სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა და პრემიერ-მინისტრმა; იყო თუ არა დაცული ე.წ. ფორმალური ნაწილი.
კითხვების ნაწილი საგუშაგოს ჩადგმის შემდეგ განვითარებულ მოვლენებს ეხებოდა. წულუკიანი ამბობს, რომ საგუშაგოს გახსნის შემდეგ საქართველომ დაკარგა 110 ჰექტარზე მეტი ტყე და ასევე საპასუხოდ, სეპარატისტებმა ჩადგეს ხუთი საგუშაგო, რომელიც მანამდე ამ ტერიტორიაზე არ მდგარა.
გახარიას შეფასებით წულუკიანი „ცდება“ და ყველაფერი პირიქით მოხდა. მისი თქმით, სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს ჰქონდა ინფორმაცია, რომ სეპარატისტები, რუსების მიერ მოტანილი „მორიგი ყალბი რუკის“ საფუძველზე, რომელიც, სავარაუდოდ, 1922 წლით თარიღდებოდა, გეგმავდნენ საქართველოში 28 სხვადასხვა წერტილზე საოკუპაციო ხაზის შეცვლას. გეგმის განხორციელებას იწყებდნენ ჩორჩანადან, ამიტომ საქართველომ დაასწრო სეპარატისტებს და ჩადგა საგუშაგო, რითაც არ დაუშვა საოკუპაციო ხაზის შეცვლა.
რა უთხრა გახარიამ ჩო
რჩანაში განვითარებულ მოვლენებზე თავისუფალი თხრობის რეჟიმში კომისიას?
„ჩორჩანას ისტორია იყო შემდეგნაირად, ეს პროცესი რამდენიმე წელი გრძელდებოდა. ეს არის დიდი ტყის მასივი, დაახლოებით 2000 ჰექტარი, მომიჯნავე სოფელ ჩორჩანასა და საოკუპაციო ხაზთან.
ეს ტერიტორია ყოველთვის იყო საქართველოს ხელისუფლების მიერ კონტროლირებადი და აქეთა ნაწილი არასოდეს კითხვის ნიშნის ქვეშ არ დამდგარა.
რაღაც მომენტში ამ ტერიტორიიდან საოკუპაციო ძალების მიერ დაიწყო ადამიანების გატაცება… იყო რამდენიმე ასეთი შემთხვევა.
ამ გატაცებებს სხვადასხვანაირად ასაბუთებდნენ – ეუბნებოდნენ, რომ ეს არ იყო საქართველოს ტერიტორია და ა.შ.
რაღაც მომენტში გაჩნდა მარკირებები, მცოცავი ანექსიის დროს როცა ჩნდება, შემდეგ რაღაც მომენტში გაჩნდა ე.წ. საოკუპაციო ხაზისა და რეჟიმის მიერ საზღვრად აღიარებული მწვანე ტრაფარეტები.
ამავდროულად, ეს ბიბილოვის პერიოდია და შიგნით, ცხინვალში მიმდინარეობდა ცხარე დისკუსიები… ეს არჩევნებს დაემთხვა.
საბოლოო ჯამში შინაარსობრივად ამ ამბის ღერძი რა იყო – საოკუპაციო ხაზი, 2008 წლის ომის შემდეგ ფაქტობრივად ემთხვევა რუსეთის გრუ–ს მიერ დადგენილი რუკებით საბჭოთა კავშირის საზღვარს, დაახლოებით 1988 – 1984 წლის წლის. მაშინ პირველად გაჩნდა მცდელობები, რომ შემოეტანათ რაღაც ახალი რუკები.
საოკუპაციო რეჟიმმა იპოვა, რაღაც მოიგონეს 1922 წლის რუკა, დაუსაბუთებლად ამტკიცებდნენ და აფართოებდნენ საოკუპაციო ხაზს, სადავოდ მონიშნული ჰქონდათ დაახლოებით 28 ტერიტორია და ეს პროცესი ჩორჩანიდან დაიწყო.
შესაბამისად, პრობლემა იყო ის, რომ ამ ტყეში გზა, რომლითაც პატრულირება მიმდინარეობდა, გდდ-ს შესაბამისი უწყებების გაფუჭებული იყო და ისეთი ინტენსიურობით ვეღარ ხორციელდებოდა პატრულირება, ამიტომ დაიწყო მოსახლეობამ გადასვლა – გადმოსვლა. ამიტომ დაიწყო დაკავებები და გაჩნდა სასაზღვრო მონიშვნები.
პრინციპულად მნიშვნელოვანი იყო, რომ რაღაც ახალი რუკის საფუძველზე პრეცედენტულად ახალი საზღვრის გადმოწევა არ მომხდარიყო. ძალიან ბევრი სახელმწიფო უწყება იყო ჩართული. უბრალოდ გავწმინდეთ გზა, გავიყვანეთ გზა და გავაკეთეთ საგუშაგოები. გავაკეთეთ საგუშაგოები, დავიცავით ამხელა ტერიტორია, არ დაუშვით პრეცედენტულად, რომ იმ საოკუპაციო ხაზის, რომელიც საუბედუროდ დღეს ქვეყანას აქვს, გაფართოების რაიმე სამართლებრივი რუკები, ან სამართლებრივი დასაბუთება გაჩენილიყო.”
იყვნენ თუ არა ინფორმირებული სხვა სახელმწიფო უწყებები და როგორ მიიღეს საგუშაგოს გახსნის გადაწყვეტილება?
კითხვების უმრავლესობა კომისიაზე სწორედ გადაწყვეტილების მიღებასთან დაკავშირებულ პროცესს ეხებოდა. იცოდა, თუ არა საგუშაგოს გახსნის თაობაზე სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა, პრემიერ-მინისტრმა და რა სახის დისკუსია გაიმართა საგუშაგოს გახსნასთან დაკავშირებით სახელმწიფო უწყებებს შორის.
კომისიაზე ერთ-ერთი პირველი შეკითხვა დასვა ალექსანდრე ტაბატაძემ, რომელიც 2019 წელს ვახტანგ გომელაურის მოადგილე იყო სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურში.
ალეკო ტაბატაძე: „შეგვეძლო თუ არა საგუშაგოს ნაცვლად, გაგვეძლიერებინა გდდს თანამშრომლების პატრულირება. ვისთან იყო შეთანხმებული, რომ ეს საგუშაგო იქ უნდა აღმართულიყო, იყო თუ არა შეთანხმებული სუსთან და პრემიერთან და მთავრობის სხვა წარმომადგენლებთან. მე გეტყვით, რა გამოიწვია, რა შედეგი გვაქვს. ერთი საგუშაგოს ნაცვლად, მივიღეთ ხუთი, სამი გარკვეულ სიმაღლეებზე არსებობს და მაშინ ამას მოჰყვა დაძაბულობა იმ დონეზე, რომ სეპარატისტულმა რეჟიმმა მზადყოფნაში მოიყვანა თავისი საჯარისო ფორმირებები და გავიარეთ ომის ზღვარზე. ამას მოჰყვა ის, რომ ახალგორში ააგეს ახალი პოსტები… მერე გავყვეთ ქრონოლოგიურად.
გიორგი გახარია: თქვენ არბილებთ ბატონო ალეკო, იქ რამდენიმე მონიშვნა არ ყოფილა…
იმ საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, რომლებიც იქ ოპერირებდნენ და საჭირო იყო, ყველასთან იყო შეთანხმებული. ყველამ ყველაფერი იცოდა, დღეს შეიძლება ყველამ უარი თქვა, რომ არაფერი იცოდნენ, მაგრამ ყველამ ყველაფერი იცოდა. იქ ჩართული იყვნენ სამინისტრო და მთავრობა კი არა, ინფრასტრუქტურის სამინისტროს გაჰყავდა გზა. როგორ შეიძლება ამხელა ღონისძიება ჩატარებულიყო და არ სცოდნოდა ან პრემიერს, ან სუსს. რა თქმა უნდა, ყველამ ყველაფერი იცოდა. თქვენ ხომ იქ მუშაობდით, ეს ინფორმაცია, რომელიც ჩვენ გვქონდა, ეს ხომ კონტრდაზვერვიდან მიღებული ინფორმაცია იყო. იქ ადამიანები დააკავეს, ჩნდება ნიშნები და ა.შ.
ინფორმაციის ნაკლებლობა ან სიურპრიზი არავისთვის ყოფილა. თუ ვინმე ამბობს, რომ ეს სიურპრიზი იყო, ეს არის ტყუილი. შეიძლება აზრთა სხვადასხვაობა იყო, მაგრამ ის, რომ ვიღაცასთან არ გვისაუბრია, საქმის კურსში არ ჩაგვიყენებია. ეს ასე არაა.
რაც შეეხება შედეგს, ამის პიარული და პროპაგანდისტული მნიშვნელობა მესმის. ფაქტია, რომ არანაირი ომი არ ყოფილა. ფაქტია, რომ ჩვენ არ დავუშვით პრეცედენტი, რომ რაღაც ფეიქრუკით ვიღაც ბიბილოვს წაეღო უზარმაზარი ტყის ნაკვეთი და 27 სხვა ტერიტორია, რომელზეც ვსაუბრობ. თრუსოს ხეობიდან დაწყებული. კარგად იცით, რას გვედავებიან და რა ჰქონდათ კითხვის ნიშნის ქვეშ.
არანაირი ომის საშიშროება იქ არ ყოფილა.
მაშინაც იყო სხვადასხვა აზრი, მაგრამ საბოლოო ჯამში მივიღეთ ის, რომ ომი არ არის, ტყე დავიცავით, ბიბილოვი ვეღარ აირჩიეს. რა თქმა უნდა, მაგას სხვა შედეგებიც მოჰყვა, მაგრამ მეორე მხარე იყო ბევრად მნიშვნელოვანი.
ალეკო ტაბატაძე: რის დაცვასაც ვაპირებდით, კი არ დავიცავით, პირიქით მოხდა. იყო კომუნიკაცია სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურთან, მაგრამ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური იყო წინააღმდეგი.
გახარია: ფაქტია, ომი არ არის, არავის არაფერი უსვრია და ტყე საქართველოს კონტროლირებადი ტერიტორიაა.
სახელმწიფო უწყებებთან კოორდინაციის საკითხზე კითხვები გიორგი გახარიას თეა წულუკიანმაც დაუსვა. კერძოდ, წულუკიანმა თქვა, რომ სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახური, რომელსაც მაშინ ვახტანგ გომელაური ხელმძღვანელობდა, ბლოგპოსტის აღმართვის წინააღმდეგი იყო და ტყეში პატრულირების გაძლიერებას ემხრობოდა.
წულუკიანმა გახარიას ჰკითხა, აცნობა თუ არა სუსს გადაწყვეტილების შესახებ და თუ აცნობა, რა ფორმით. არსებობს თუ არა მტკიცებულება, იმეილი, ან სხვა დოკუმენტი. წულუკიანმა ამავე ნაწილში გახარიას ჰკითხა სეპარატისტებისთვის ბლოკპოსტის გახსნაზე წინასწარი შეტყობინების გახსნის თაობაზე.
კერძოდ, როგორც თეა წულუკიანმა თქვა, 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ, საქართველოსა და სეპარატისტებს შორის გაფორმდა ხელშეკრულება, რომლის მიხედვითაც მხარეებმა აიღეს ვალდებულება, წინასწარ აცნობონ ერთმანეთს საოკუპაციო ხაზთან განსახორციელებელი ცვლილებების შესახებ.
წულუკიანი: ამ საგუშაგოს აღმართვის კატეგორიული წინააღმდეგი იყო სუსი და ის მხარს უჭერდა, რომ ქართულ მხარესაც, ერთი, დაეწყო პატრულირება; მეორე, გაეაქტიურებინა ის ტექნიკური შეთანხმებით გათვალისწინებული ბერკეტები, თუ მექანიზმები… ეს ოფიციალურად ხელმოწერილია.
ეს შეთანხმება 2008 წლის არის და მაშინდელი შსს მინისტრი აწერს ხელს. ის გულისხმობს, რომ საქართველოს სახელმწიფო ვალდებულია, რომ თუკი საგუშაგოს გახსნას გადაწყვეტდა, სანამ ამას გააკეთებდა – თუ რაიმე სიახლის შეთავაზებას გადაწყვეტდა, ერთი მხარე, უნდა ეცნობებინა ჩვენი სუსის მეშვეობით სეპარატიზებისა და საოკუპაციო ძალისთვის დაძაბულობების თავიდან აცილების მიზნით. დაიცავით თუ არა ეს პროცედურა?
გახარია: ეს პროცედურა უნდა დაეცვა უსაფრთხოების სამსახურს, და ის, რასაც ახლა თქვენ ამბობთ, რამდენი ახალი საგუშაგო და საოკუპაციო ხაზი გადმოუწევიათ, გგონიათ, ვინმე გვატყობინებდა? ეს არის ქაღალდზე დაწერილი პროცედურა, რომლის დარღვევით წლების განმავლობაში საოკუპაცოი რეჟიმი მავთულხლართებს რუსებთან ერთად ავლებდა ქვეყანაში.
თქვენ ფორმალურ ნაწილს თუ მეკითხებით, ეს ფორმალური ნაწილი შსს-ს გასაკეთებელი არ ყოფილა. მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება აზრთა სხვადასხვაობა იყო მაგრამ გადაწყვეტილება მიღებული იყო და ყველას უნდა ემოქმედა თავისი უფლებამოსილების ფარგლებში…
წულუკიანი: ვინ მიიღო ეს გადაწყვეტილება? თქვენ?
გახარია: ეს გადაწყვეტილებამ მივიღეთ ყველამ.
წულუკიანი: ვინ ყველამ?
გახარია: ყველამ ერთად.
თქვენ ამბობთ, რომ მე გიორგი გახარია, მაშინ როდესაც ვიყავი შსს მინისტრი, ფეხებზე ვიკიდებდი პრემიერს, ყველას და ვაკეთებდი… და ყველა ეს სამსახური ჩართული იყო ამ პროცესში ?!
წულუკიანი: სუსსაც, ამას ვამბობ, ფეხებზე იკიდებდით…
გახარია: ასეთი ძლევამოსილი ვიყავი, რომ ყველაფერს ვაკეთებდი ისე, როგორც მომინდებოდა? ასე კი არ იყო. ადამიანები, მაშინ, როდესაც ვერ იცავდნენ თავიანთ პოზიციას, რომ შევთანხმდებოდით, დღეს უკვე შეშინებული იმ პოზიციაზე ამბობდნენ უარს. ეს არის სიმართლე.
წულუკიანი: დოკუმენტი უნდა არსებობდეს, თუნდაც იმეილის სახით, რომ დაგიჯეროთ, რომ პროცედურა იყო დაცული. პროცედურა არ ყოფილა დაცული. სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურს არ გაუგზავნია შეტყობინება ტექნიკური შეთანხმების ფარგლებში, ვინაიდან თქვენ …
გახარია: და რუსები გაბრაზდნენ?
წულუკიანი: ისინი სულ გაბრაზებული არიან. ჩვენ ვსაუბრობთ პროცედურაზე და შედეგზე.
გახარია: ოკუპანტებისთვის ბოდიშის მოხდა რომ გადავწყვიტეთ, ეს შეთანხმებულია ვინმესთან, მეილი არსებობს?
წულუკიანი: კოორდინაცია იყო თუ არა? სუსი იყო თუ არა წინააღმდეგი?
გახარია: სუსს ჰქონდა განსხვავებული აზრი, მაგრამ გაიმარჯვა ჩვენმა პოზიციამ. ჩვენ არ შევჭრილვართ სუსის პრეროგატივაში.
წულუკიანი: რატომ იძახდა სუსი განსხვავებული აზრი მაქვსო?
გახარია: როგორც ყოველთვის სუსს აქვს თავისი მთავარი პრეროგატივა, ვინმე არ გავაბრაზოთ, სუსი ამიტომ არის სუსი. მათ თავიანთი რისკები დაგვანახეს.
წულუკიანი: რატომ არ გაითვალისწინეთ სუსის აზრი?
გახარია: იმიტომ, რომ ჩვენ მკაფიოდ ვხედავდით მიწაზე, რომ უკვე ბანრები იყო გაჩენილი. ამას სუსის ადასტურებდა და პროცესზე ვხედავდით ისე, რომ დღეს თუ არა ხვალ უკვე დაწყებული იყო ეს ყველაფერი და დასწრების პრინციპით ის გავაკეთეთ, რაც გავაკეთეთ.
პრემიერ-მინისტრის მონაწილეობაზე კითხვა დასვა გურამ მაჭარაშვილმაც.
გურამ მაჭარაშვილი: თქვენ შსს მინისტრმა ასეთი მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება რომ მიიღეთ და აღსრულება დაიწყეთ… გავიგეთ, უსაფრთხოების სამსახურთან კონსულტაცია გქონდათ, მაგრამ წინააღმდეგობის მიუხედავად, შეასრულეთ თქვენი გადაწყვეტილება, პრემიერ-მინისტრი თუ იყო თანახმა?
გახარია: პრემიერ-მინისტრის გარეშე ამ საკითხს ვერ გავაკეთებდით.
მაჭარაშვილი: ანუ განიხილეთ და თანახმა იყო?
გახარია: არ მახსოვს რა ფორმატში იყო. საქართველოს პრემიერ-მინისტრი იყო ჩემი ხელმძღვანელი და ყველაფერს ვუთანხმებდი პრემიერს. რა პირობებში, რა სიტყვებით, ეს არ მახსოვს. ძალიან ბევრი დრო გავიდა.
შეიცვალა თუ არა მაინც საოკუპაციო ხაზი და რა მოჰყვა საგუშაგოს დადგმას
კომისიის წევრების თქმით, საგუშაგოს დადგმას მოჰყვა ის, რომ სეპარატისტების მხრიდან დაიდგა 5 საგუშაგო და ასევე გადმოიწია საოკუპაციო ხაზმა.
წულუკიანი: სანამ კონკრეტული რისკები მატერიალიზდებოდა, იქ საგუშაგოები არ ყოფილა?
გახარია: გვქონდა ოპერაციული ინფორმაცია, რომ მათი მხრიდან კონკრეტული ნაბიჯების გადმოდგმა იწყებოდა, დასწრების პრინციპით გავაკეთეთ ის, რაც გავაკეთეთ, გავიყვანეთ გზა.
წულუკიანი: მანამდე საგუშაგოები არ იყო, არც ჩვენი, არც მათი მხრიდან?
გახარიაა; ისინი აკონტროლებდნენ, პატრულირებდნენ. ქართველები იქ ვერ შედიოდნენ. ეს არის ერთი. დღეს ფაქტი შედეგი რაც არის, საოკუპაციო ხაზი არის იქ, სადაც იყო. მიზანი იყო საოკუპაციო ხაზის გადმოწევა და ის გადმოწეული არაა.
წულუკიანი: თქვენ დასწრების პრინციპით ჩადით საგუშაგო და მერე რა მივიღეთ, რა საპასუხო ნაბიჯები მივიღეთ?
გახარია: ქალბატონო თეა, მივიღეთ ის, რაც გვქონდა მიზანი. მიზანი იყო, რომ საოკუპაციო ხაზი, რუკაზე და მიწაზე არ გადმოწეულიყო.
წულუკიანი: საოკუპაციო ხაზმა, სამწუხაროდ, თქვენი ამ ქმედებების შემდეგ არათუ გადმოიწია…
გახარია: მორიგ ტყუილს იტყვით ახლა.
ტაბატაძე: ზუსტად გეტყვით, 100 ჰექტარი ტყეა, ხაშურის რაიონში რამდენიმე სოფელი და გადმოიწია საოკუპაციო ხაზთან.
გახარია: კიდევ კარგი, რომ ომის დაწყებას არ მაბრალებთ, ისეთი სისწრაფით მიდიხართ, რომ მალე ომის დაწყებას დამაბრალებთ…
წულუკიანი: დღეს ჩვენ გვაქვს შედეგად სამი საგუშაგო მეორე მხრიდან, იმ ტერიტორიაზე, რომელიც ჩვენი იურისდიქციის ქვეშ იყო. მთლიანობაში 5 პოსტი, რომელიც მანამდე არ ყოფილა და საოკუპაციო ხაზი, რომელიც გადმოწეულია და თქვენ იძახით, რომ დასწრების პრინციპით თავიდან ავიცილეთო.
გახარია: მთავარი მიზანი იყო 1800 ჰექტრის მოჭრა საქართველოსგან. მთავარი შედეგი, რუკაზეც და მიწაზეც ხაზი არის ზუსტად იქ, სადაც იყო.
წულუკიანი: ეს არ არის სიმართლე,
გახარია: ურევთ საოკუპაციო ხაზს და საგუშაგოს. ჩვენ დავინახეთ, მათი მიზანი იყო 1800 ჰექტრის მოჭრა, პრეცედენტის შექმნა, ამის არდაშვება იყო მიზანი. შესაბამისად, ამ მიზანს ჩვენს მივაღწიეთ. ახლა ოფიციალური საოკუპაციო ხაზი არის იმ რუკის მიხედვით, რომელიც გადიოდა გრუ-ს რუკის შესაბამისად. ეს არ შეცვლილა.
—————————————————-
14 ივნისს ცნობილი გახდა, რომ პროკურატურაში მიმდინარეობს გამოძიება საბოტაჟის, დამამძიმებელ გარემოებაში საბოტაჟის მცდელობის, უცხოეთის ორგანიზაციისათვის და უცხოეთის კონტროლს დაქვემდებარებული ორგანიზაციისათვის მტრულ საქმიანობაში დახმარების და საქართველოს კონსტიტუციური წყობილების და ეროვნული უშიშროების საფუძვლების წინააღმდეგ მიმართული საქმიანობისთვის ფინანსების მობილიზების ფაქტზე.
უწყება ამბობს, რომ სხვა საკითხებთან ერთად, შეისწავლიან 2019 წლის 24 აგვისტოს სოფელ ჩორჩანასთან საოკუპაციო ხაზის გასწვრივ გიორგი გახარიას მიერ „განხორციელებულ ქმედებას“.
გამოძიების ფარგლებში უკვე გამოიკითხა, ვახტან გომელაური, ალეკო ტაბატაძე, კახი კახიშვილი, ალექსანდრე ლომიძე.
