ჯონ ლისტერი ყოყმანობდა; არ იცოდა, რა ეღონა; ფიქრადაც ვერ გაივლებდა დღიურების გამოცემას, მაგრამ არ სურდა ამ უნიკალური ტექსტების განადგურება. ბარელი მოატყუა, რომ ფერფლად აქცია წიგნაკები, მაგრამ, სინამდვილეში, საგულდაგულოდ დამალა - მოხსნა მუხის ხის პანელები, დაამზადა თაროები და სათუთად მოათავსა დღიურები იქ.

გაიღვიძე საქართველო, მიწას კვერთხი დაკარი! ამოხეთქოს იქნებ სულმა ვინც მიწაში დაფალი, ამოვარდეს ნიავღვარი, გადარეცხოს მთა-ბარი, ამონათდნენ ვარსკვლავები ჯოჯოხეთში გამქრალი.  

ქალის ხმა, მზერა, პერსპექტივა, მსოფლმხედველობა და გამოცდილება ამ რომანშიც და შვიდი ავტორისაგან დაწერილ იმ წიგნშიც ჩაიკარგა მამაკაცების მზერასა და ხმაში, ისე, როგორც გაუჩინარებული პერსეფონეს ხმა ჩაიკარგა პატრიარქალური მითოლოგიის ლაბირინთებში. 

მინდოდა, გამომეხატა სიხარული, რომ ქართულად უკვე გვაქვს კაზანძაკისის მორიგი შედევრის ბრწყინვალე თარგმანი და მადლობა მეთქვა გამომცემლობა „ინტელექტისათვის“, რომელმაც ამ წიგნის ქართულად წაკითხვის ბედნიერებას გვაზიარა. 

საინტერესო რამ არის ლიტერატურულ პროცესზე დაკვირვება შედარებით გრძელვადიან პერსპექტივაში. ვინ იცის, რამდენი პოეტი წერდა და არც თუ ურიგოდ, ვთქვათ, ამ ბოლო 50 წლის განმავლობაში. ზოგი მათგანი თავის დროზევე კაშკაშა, საყოველთაოდ აღიარებული პოეტი იყო, ზოგიც მაშინვე, სიცოცხლეშივე, ჩრდილში მდგომი, მორიდებული და რაღაცნაირად სათანადოდ დაუფასებელი

„ეს არის დამამთავრებელი წიგნი გურამ გეგშიძის მიერ შექმნილი რომანების ციკლის, XX საუკუნის მხატვრულ მატიანეს რომ წარმოადგენს. „ ხმა მღაღადებლისა“, „სისხლის წვიმები“, „ნაცრის კოშკი“ და უკვე „ნათლისქრობა“ - ეს არის დიდი მწერლის მიერ უაღრესად მაღალი ოსტატობით შექმნილი  ფართო ტილო, ჩვენი ერის უკანასკნელი 150 წლის ცხოვრებისა და ჭირ-ვარამის ამსახველი. ამ მხრივ მას შესაძლოა ანალოგი არც მოეძებნება.“

მადამ ბოვარის ისტორია მისი გრძნობების ისტორიაა; მისი ამბავი ბურჟუაზიული ყოფის ამსახველი ის ნაღვლიანი მელოდრამაა, საუკუნო საგალობელს რომ უძღვნის ემას და ემას სადარ დონ კიხოტეებს, გამოუსწორებელ, გულმხურვალე იდეალისტებს.

„წერე. იპოვე გზა, რომ ყურადღება მოიკრიბო და წერო. თუ მწერლობას აპირებ, ისეთს ვერაფერს გეტყვი, რაც ამას გადაგაფიქრებინებს; თუ მწერლობას არ აპირებ, ისეთს ვერაფერს გეტყვი, რითაც დაგეხმარები. დასაწყისისთვის რაც ნამდვილად გჭირდება - არის ვინმე, ვინც მიგახვედრებს, რომ ეს დიდ ძალისხმევას მოითხოვს“.

ცნობილი ამერიკელი მწერალი ფილიპ როთი საქართველოშიც დაფასებული ავტორია. ქართულ ენაზე ნათარგმნია მისი 3 რომანი. გაეცანით ფრაგმენტებს ჟურნალ The Paris Review-ს 1983-84 წლებში მწერალთან ჩაწერილი ინტერვიუებიდან, სადაც ის წერის პროცესზე, მწერლობაზე და მწერლისთვის გარემოს მნიშვნელობაზე საუბრობს:

„ყური დამიგდე! შენ კი არა, მე ვარ ვენახი!“ - ეს შენი ექსკლამატიური ფრაზა საუკუნეებს გადასწვდება, ისევე, როგორც ის საგალობელი, რომლის ანტითეზადაც ეს მშვენიერი სტრიქონი და, საერთოდაც, ლექსი გვევლინება.  

ამ ტრაგედიის შემდეგ, უფალმა ჩვენს მწერალს დიდი საჩუქარი გამოუგზავნა, ვინც გააცოცხლა კიდეც. ალბათ ბევრმა იცის ის ოქროს სიტყვები, რომელიც მწერლის პატარა შვილიშვილმა, თინათინ ჭკუასელმა თქვა – „ბაბუა გიჟია, იმიტომ, რომ ჩემზე გიჟდება“.

მარტო ამ ფრაზების გამო არა, ისედაც მგონია, რომ ძალიან ჰგავს გურამ დოჩანაშვილის სამყარო ნიკო ფიროსმანისას: ჰგავს თავისი ნაივურობით, სიზმრისეულობითა და არტისტულობით. დოჩანაშვილთან უბრალოდ სინტაქსი ასრულებს იმავე ფუნქციას, რასაც ფერი – ნიკო ფიროსმანის ნახატებში.