ლიტერატურა
თანამედროვე არაბული ლიტერატურა რომ ტოლს არაფრით არ უდებს დღევანდელი მსოფლიოს არცერთი ქვეყნის ლიტერატურულ პროდუქციას, სპეციალისტებმა დიდი ხანია ვიცით, მაგრამ ვფიქრობ, ჩვენი მკითხველიც არაბულიდან თარგმნილი ყოველი ახალი ნაწარმოებით რწმუნდება ამ სასიამოვნო ჭეშმარიტებაში.
ერთ მშვენიერ დღეს კაცს წარმატებულს, ყველა მიზანმიღწეულს შეიძლება თვალი აეხილოს და დაინახოს, რომ ეს საათივით აწყობილი ცხოვრება არის მხოლოდ სხვის დასანახად. სწორედ აქ იწყება პიროვნული ჯანყი და სულიერი კრიზისი, თავს წამოყოფს ბავშვობის ტრავმები. და ნიკიც მიატოვებს ყველას და ყველაფერს, ხეტიალისას კი საოცარ აღმოჩენებს აკეთებს
2020 წელს საუკეთესო წიგნებსა და ავტორებს ჟიური 9 ნომინაციაში გამოავლენს. ფინალისტების სია უკვე ცნობილია 8 ნომინაციაში, ხოლო ნომინაცია „ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის“ - გამარჯვებული, ტრადიციულად, უშუალოდ დაჯილდოების ცერემონიაზე გახდება ცნობილი.
ამ ნიჭიერების წყალობით, ჩვენ თვალწინ კიდევ ერთხელ შთამბეჭდავად ცოცხლდება ქართული ლიტერატურის ნამდვილი კლასიკოსის ცხოვრებისეული და შემოქმედებითი პერიპეტები, მკითხველი ლაღად, ძალდაუტანებლად გაიაზრებს ოთარ ჩხეიძის მნიშვნელობასაც, მისი წიგნების არსებით დეტალებსაც და მისი ცხოვრებისეული თუ იდეური არჩევანის წინაპირობებსაც.
პრემია „საბას“ „წლის საუკეთესო ქართული თარგმანის“ ნომინაციის ფინალისტების ვინაობა თვის ბოლოს გახდება ცნობილი. რაც შეეხება ნომინაციას „ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის“ – გამარჯვებული დაჯილდოების ცერემონიაზე გამოვლინდება.
ვინ არის ის? პოეტი დაიბადა 1943 წელს ნიუ-იორკში, უნგრული წარმოშობის ებრაელების ოჯახში. ლუიზ გლიუკი ცხოვრობდა კემბრიჯში, მასაჩუსეტსში, ახლა იელის (კონექტიკუტი) უნივერსიტეტის ინგლისური ენის პედაგოგია. მისი ლიტერატურული დებიუტი 1968 წელს შედგა. დღეისათვის ის თანამედროვე ამერიკული ლიტერატურის ერთ-ერთ ყველაზე მნიშვნელოვან პოეტად არის აღიარებული.
ცარიელ სახლში ანა და სანდრო ერთმანეთს უკანასკნელად ხვდებიან. ვინ არიან ისინი ერთმანეთისთვის, რა აქვთ სათქმელი, რას მალავენ და რას ვერ ელევიან 25 წლის განმავლობაში დაგროვილი შეცდომების ფონზე? ეს ღამე მათთვის დასასრულია, ან მეორე ნახევრის დასაწყისი.
ჭრელი ფრაგმენტები“ სხვადასხვა დროს, განსხვავებული სააზროვნო აქტივობისას ჩანიშნული ნაკვეთებისგან შედგება; განსხვავებულ საკითხებს ეხმაურება. ზოგი რაღაც ოდენობით გამოქვეყნებულია, ზოგიც ახლა მოიყრის ერთად თავს. დღეს დამკვიდრებული სიტყვახმარებით, ერთგვარი „პაზლის“ ნაწილებია, რომელთა მისადაგებით, შესაძლებელია მთლიანი სურათ-ხატის შედგენა. არც ისაა გამორიცხული, რომ იგი ვერც აიწყოს...“ – წიგნის ავტორი ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი, რამაზ ჭილაიაა.
ალიენდეს რომანი თითქმის ყველა პასაჟში გაგახსენებთ „მარტოობის ას წელიწადს“, ზოგჯერ კი ისე იმეორებს მარკესის ამ შედევრის რიგ ეპიზოდს (მაგალითად, წითელი ჭიანჭველების შემოსევას), რომ გაოცებული რჩები, 1982 წელს, როცა ეს რომანი ესპანურად გამოიცა, რატომ არ ჰქონდა შესაბამისი რეაქცია გაბრიელ გარსია მარკესს, რომელსაც თავისუფლად შეეძლო ისაბელ ალიენდე პლაგიატში დაედანაშაულებინა.
კრებული მოიცავს მწერლის ლიტერატურული შემოქმედების ვრცელ პერიოდს, დაწყებულს გასული საუკუნის ოთხმოციანი წლებიდან დღემდე. ეს არის დიდი გარდატეხისა და მძიმე განსაცდელის ხანა ჩვენი ქვეყნის ცხოვრებაში. თანამედროვე მსოფლიო, თავისი კატაკლიზმებით, მძაფრად შემოიჭრა ძველ სამყაროში. მწერლის ლიტერატურული ტექსტი არათუ ასახავს ამ ისტორიულ მოვლენებს გარდატეხის ინდივიდუალური ცნობიერების პრიზმაში, თავისი ალეგორიული ფორმით წინასწარ ხედავს კიდევაც მათ.
„ადამიანები ოდითგანვე ეძებენ სულიერ სამყაროში გამავალ კარს“. საქართველოდან - შორეულ ციმბირში, სამეცნიერო ექსპედიციიდან - ირეალურ კრიმინალურ დრამაში აღმოჩენილი მთავარი გმირი დგება დილემის წინაშე:
ერთხელ, ჯალალ ედ-დინ რუმის ყაზალების ჩემეული, მაშინ სრულიად ახალი და გამოუქვეყნებელი თარგმანების ასეთი განხილვის მერე, შინ დამპატიჟა. გადმოეწყო, რაც კი სპარსული და არაბული წიგნები გააჩნდა, რაც მთელი ცხოვრება დიდი გაჭირვების პირობებში რუდუნებით ეგროვებინა და მითხრა: