1979 წლიდან გარდაცვალებამდე (გარდაიცვალა 1996 წელს პარიზში) იყო მიუნხენის ფილარმონიის მუსიკალური დირექტორი. სელიბიდაჩე ასევე ხელმძღვანელობდა მიუნხენის ფილარმონიის და სიცილიის სიმფონიურ ორკესტრებს. დატოვა რამდენიმე მართლაც უნიკალური ჩანაწერი. მათ შორის, ბეთჰოვენის, ბრამსის, ბრუკნერის, შუმანის, ფორეს სიმფონიური მუსიკა.

რა გვეშველება და რა შევცვალოთ? ამაზე პასუხი ცალკე ძალიან ვრცელ პუბლიკაციას მოითხოვს. ამ ეტაპზე და მოკლედ, პირველ რიგში, უნდა შევცვალოთ ხელისუფლება.

ნელი მონტაჟი, ფრთხილად შერჩეული კომპოზიციები და სიზმრისეული ატმოსფერო კი ტრანსცენდენტულობის ისეთ ხარისხს იძლევა, რომ ფილმში ნანახი ხის მოჭრა აღარ არის მხოლოდ ხის მოჭრა, ბიძინა ივანიშვილი აღარ არის მხოლოდ ბიძინა ივანიშვილი, ამოთხრილი ხის გაცილება აღარ არის მხოლოდ გაცილება და ასე უსასრულოდ.

„კიდევ ერთი პრობლემაა ის, რომ როცა სახელმწიფო ვერ ელევა ინსტრუმენტს - აკონტროლოს შინაარსი, სახელმძღვანელოების ბაზარი, მიწოდება და ა.შ., შემდეგ ის ხდება პასუხისმგებელი ყველაფერზე. არ შეიძლება ბიუროკრატი პასუხისმგებელი იყოს იმაზე, თუ რას წერს ისტორიკოსი. მასწავლებელი თვითონ უნდა წყვეტდეს, როგორი ინტერპრეტაციით შეიტანს ამას კლასში. გარკვეული საზოგადოების მოთხოვნა, რომ ეს ყველაფერი დარეგულირდეს სწორი და ჭეშმარიტი ისტორიის წიგნებში ჩაწერით, ეს არის სწორედ საბჭოთა კავშირი. მეტი კითხვის დასმა არის საჭირო, იმისთვის, რომ ისე არ გამოვიდეს, დემოკრატიის სახელით დავაბრუნოთ ანტიდემოკრატიული სისტემის მუშაობა“.

კინოდარბაზების სიმწირემ და პანდემიამ თბილისის საერთაშორისო კინოფესტივალს თავისი კვალი დაატყო. „ამირანის“ ფოიეში კინომოყვარულები უკვე ნოსტალგიით იხსენებენ, როგორ უყურებდნენ ფილმებს ხალხით გადავსებულ „რუსთაველის“ დიდ დარბაზში, ზოგჯერ უბილეთობის გამო კიბეებზე ჩამოჯდომასაც რომ არ თაკილობდნენ და არც ვირუსის ეშინოდათ.

კოლეგები იხსენებენ ამ მეცნიერის რევოლუციურ შრომას, თავდადებას, პიონერულ კვლევებს; იგონებენ მის სიკეთეს, გულუხვობას, თავაზიანობას, მეგობრულ კეთილგანწყობას, ნიჭს, საოცარ კომპეტენციას, სიძლიერეს, გამბედაობას, სიმამაცესა და სიმტკიცეს.

მიწის ნაყოფიერი ფენის განადგურება, ჰაერისა და მიწისქვეშა წყლების დაბინძურება, ეროზიული პროცესების გააქტიურება, ვიბრაცია, მტვერი და ხმაური - ეს ის პოტენციური სცენარია, რასაც რაჭაში, სოფელ შქმერში მანგანუმის მოპოვების შედეგად მოსახლეობა ელოდება

ლევან ხერხეულიძე, ფოტოგრაფი: „პროექტზე მუშაობამ უკეთესობისკენ შემცვალა. მგონია, რომ უფრო ჰუმანური, თბილი და ყურადღებიანი გავხდი. რაც მთავარია, გავიაზრე, თუ რამდენად უმნიშვნელოა ყველაფერი, რაც ამ პროექტის გმირებისგან განმასხვავებს.

როგორც ვხედავთ, არავითარი რაციონალური და ლოგიკური საფუძველი არ გააჩნია „ანტისპირალური როზის“ მითს.

როგორც თოფურია ამბობს, სამსახურიდან წასულ თანამშრომლებსა და მუზეუმის ხელმძღვანელობას ბევრ საკითხზე ჰქონდათ განსხვავებული აზრი, თუმცა მუზეუმიდან წასვლის გადაწყვეტილება ერთ-ერთი თანამშრომლის სამსხურიდან დათხოვნის გამო მიიღეს. ის ამბობს, რომ ეს საკითხი  სცდებოდა სამსახურებრივ – საქმიან საკითხს და  მორალურ, ეთიკურ ჭრილში გადადიოდა.

ჩვენი ერთ-ერთი მიზანია იმის გარკვევა, რა ასაზრდოებს ამ მითებს; რა არის ამ ცრუ ინფორმაციების, შეგნებული თუ შეუგნებელი სიცრუისა და ზღაპრების წყარო. ნარკვევის საბოლოო მიზანია ამ მითების, ლეგენდების, თქმულებებისა და შეთქმულებების გაქარწყლება სამეცნიერო ლიტერატურის ანალიზის, ფაქტების სკრუპულოზურად ასახვის, მოვლენათა თანმიმდევრობის ზედმიწევნითი სიზუსტით აღწერის წყალობით.

ასე რომ, მშვიდად იცურე, მეფევ... შენს სიმღერებს არა მხოლოდ  „ქვეშევრდომები“, არამედ ხალხიც მღერის. ლამის ყველა გაღიარებს და შენი  ალბომები, დისკები, სტუდიური ჩანაწერები თუ პოეტური კრებული ნორჩებს უკვე „სასწავლო პროგრამებში“ აქვთ შეტანილი. მაგალითად ასეთი: