ლიტერატურა
ვფიქრობ, რომ ეს არის ყველაზე მნიშვნელოვანი თემა ქართული ლიტერატურისთვის და თუ ოდესმე ქართული ლიტერატურა ნობელის პრემიას დაიმსახურებს, სწორედ ამ საშინელი თემის დამსახურება იქნება. ვფიქრობ, აკა მორჩილაძემ ამ მიმართულებით ძალიან სერიოზული ნაბიჯი გადადგა.
2020 წლის ბოლოს „პუბლიკამ“ 20-მდე ქართველი ლიტერატურისმცოდნე, მწერალი, მთარგმნელი და ფილოლოგი გამოკითხა ქართული ლიტერატურის გასული ორი ათწლეულის შესაჯამებლად. მათ ვთხოვეთ, შეედგინათ 21-ე საუკუნის 5 საუკეთესო ქართული რომანის საკუთარი სია.
როგორც უდიდესმა პოეტმა, ტომას სტერნზ ელიოტმა თქვა, ესაა ყველაზე გრძელი და საუკეთესო დეტექტიური რომანი ინგლისურ ლიტერატურაში. იგი კიდევ ერთ რომანთან – „ქალი თეთრებში“ – ერთად, კოლინზის საუკეთესო ნაწარმოებად მიიჩნევა.
ფაქტია, რომ დღეს მთელ მსოფლიოში პოეზიას სულ უფრო ნაკლები ადამიანი ეტანება. ამ მოვლენას ბევრი მიზეზი აქვს და, რა თქმა უნდა, ყველაზე ნაკლები აქ სწორედ მატერიალური თუ მატერიალისტური მიზეზია:
მარკიზ დე სადს, ცნობილს დაუსრულებელი ორგიებით, ბრალდებებითა და სექსუალური სკანდალებით, მეთვრამეტე საუკუნის საფრანგეთი სასტიკად დევნიდა. მწერალი ხშირად სტუმრობდა ბასტილიას, ადგილს, სადაც მისი სიკვდილით დასჯა უნდოდათ.
ამ ტრაგედიის შემდეგ, უფალმა ჩვენს მწერალს დიდი საჩუქარი გამოუგზავნა, ვინც გააცოცხლა კიდეც. ალბათ ბევრმა იცის ის ოქროს სიტყვები, რომელიც მწერლის პატარა შვილიშვილმა, თინათინ ჭკუასელმა თქვა – „ბაბუა გიჟია, იმიტომ, რომ ჩემზე გიჟდება“.
„პუბლიკამ“ 20-მდე ქართველი ლიტერატურისმცოდნე, მწერალი, მთარგმნელი და ფილოლოგი გამოკითხა. მათ ვთხოვეთ, შეედგინათ 21-ე საუკუნის 5 საუკეთესო უცხოური რომანის საკუთარი სია.
რა საჭირო იყო ამის გამოგონება? ჩვენ უნდა გვესმოდეს, რომ ის, რაც აქ ხდება, ხდება ფოლკნერის თავში, ფოლკნერის ოლქში, ფოლკნერის სამყაროში. ამ თვალსაზრისით, ფოლკნერი ძალიან სერიოზული ავტორია.
მარტო ამ ფრაზების გამო არა, ისედაც მგონია, რომ ძალიან ჰგავს გურამ დოჩანაშვილის სამყარო ნიკო ფიროსმანისას: ჰგავს თავისი ნაივურობით, სიზმრისეულობითა და არტისტულობით. დოჩანაშვილთან უბრალოდ სინტაქსი ასრულებს იმავე ფუნქციას, რასაც ფერი – ნიკო ფიროსმანის ნახატებში.
დავით წერედიანი სიცოცხლეში ძალიან ერიდებოდა ხოლმე საკუთარი ლექსების გამოქვეყნებას. ჩემი თაობის მკითხველებმა, აღფრთოვანებულნი რომ ვიყავით მისი ვიიონით, მხოლოდ ყურმოკვრით ვიცოდით, რომ მან 1984 წელს ჟურნალ „მნათობში“ გამოაქვეყნა თავისი ლექსების არაჩვეულებრივი ციკლი, რომელმაც მკითხველთა ერთსულოვანი აღტაცება გამოიწვია.
ბოლოს და ბოლოს, რა დააშავა ანა კარენინამ?! ანა კარენინას დანაშაული, მე მგონი, ის კი არ არის, რომ შეუყვარდა, არამედ ის, რომ უსიყვარულოდ იცხოვრა მანამდე მთელი ცხოვრება და ლამის ასე დაასრულა.
1958 წლის ზაფხულია. პატარა ქალაქი დერი დატერორებულია ბავშვების არაადამიანური სისასტიკით მკვლელობის აუხსნელი სერიით. 11 წლის ბიჭები, შვიდნი, ცალ-ცალკე შეხვდებიან ამ საშინელ ბოროტებას. ისინი ქმნიან გაერთიანებას, სახელად „უიღბლოთა კლუბს“ და შეჰფიცავენ ერთმანეთს, რომ იპოვიან და გაანადგურებენ ურჩხულს, რომელსაც ისინი უწოდებენ უბრალო სიტყვას - იგი ანუ ის.