კულტურა
სალომე ჯაშის დოკუმენტური და მრავალგანზომილებიანი თხრობის სტილი ითავსებს როგორც ძირითადი, ანუ პირველი პლანის, ისე მეორადი, „პერიფერიული ხატების“ მშვიდ, მაგრამ აუცილებელ ერთობლიობას.
ბოლო თვეების განმავლობაში დაგუბებულმა თეატრალურმა ენერგიამ, ჩანს, მაინც თავისი გაიტანა და სცენურ სიგიჟეებთან მუდმივად დაახლოებულ და კორონაშეუგუებელ არტისტებს, რეჟისორებს, დირექტორებს, სცენოგრაფებს, მუსიკოსებს, მენეჯერებსა და სხვებსაც უფრო თამამი არტ მოქმედებისკენ უბიძგა. დღეს ბევრი ევროპული თეატრი თუ საკონცერტო დარბაზი ცდილობს, დროს დაეწიოს და პანდემიური სიცარიელე ახალი და მისაღები იდეებით შეავსოს.
ჩილელი წარმოშობის რეჟისორი პაბლო ლარაინი, რომელმაც წარმატებით აითვისა ჰოლივუდის სტანდარტები და განწყობები, იწყებს ბიოგრაფიული ფილმის გადაღებას სახელწოდებით „მარია“. ცნობილი ჟურნალი Variety წერს, რომ „რეჟისორი გააცოცხლებს მსოფლიოს ერთ-ერთი უდიდესი საოპერო მომღერლის, მარია კალასის პარიზული ცხოვრების მღელვარე და დრამატულ ეპიზოდებს, სადაც ის 1977 წელს, 53 წლის ასაკში გარდაიცვალა“.
შეიძლება ითქვას, რომ მარო მაყაშვილის შესახებ შექმნილი მუსიკალური მონოდრამით საქართველომ კიდევ ერთხელ შეახსენა ევროპას ეროვნული გმირი-ქალის შესახებ, რომელიც 1921 წლის რუსულ ოკუპაციას ემსხვერპლა და რომელიც ოცნებობდა სწორედ ევროპაში მოგზაურობაზე, პარიზში სწავლასა და დამოუკიდებელ ქვეყანაში ცხოვრებაზე...
1979 წლიდან გარდაცვალებამდე (გარდაიცვალა 1996 წელს პარიზში) იყო მიუნხენის ფილარმონიის მუსიკალური დირექტორი. სელიბიდაჩე ასევე ხელმძღვანელობდა მიუნხენის ფილარმონიის და სიცილიის სიმფონიურ ორკესტრებს. დატოვა რამდენიმე მართლაც უნიკალური ჩანაწერი. მათ შორის, ბეთჰოვენის, ბრამსის, ბრუკნერის, შუმანის, ფორეს სიმფონიური მუსიკა.
„ქალაქი, რომელსაც ზღვა აქვს“ – ეს არის პროექტი, რომელშიც მოსაზღვრე მდგომარეობა იგულისხმება. უფრო ზუსტად, ეს არის ცხოვრება ხმელეთსა და ზღვას შორის; ერთდროულად გამოთხოვება სახმელეთო თავგადასავლებთან და მიპატიჟება ზღვის უსასრულო ჰორიზონტისკენ.
თბილისის ვოკალისტთა პირველი საერთაშორისო კონკურსი 2018 წელს დაარსდა და ყოველ ორ წელიწადში ერთხელ თბილისში იმართება. მისი მასშტაბი და მნიშვნელობა მხოლოდ პროფესიულ-მუსიკალური თვალსაზრისით არ განისაზღვრება. ჩვენი ქვეყნის კულტურულ ცხოვრებაში ის გაცილებით დიდი მოვლენაა, რომელიც სცდება როგორც „ჩეკინ ჯორჯიის”, ისე კლასიკური-საოპერო მუსიკის ფარგლებსა და გლობალურ მნიშვნელობას იძენს.
„წერე. იპოვე გზა, რომ ყურადღება მოიკრიბო და წერო. თუ მწერლობას აპირებ, ისეთს ვერაფერს გეტყვი, რაც ამას გადაგაფიქრებინებს; თუ მწერლობას არ აპირებ, ისეთს ვერაფერს გეტყვი, რითაც დაგეხმარები. დასაწყისისთვის რაც ნამდვილად გჭირდება - არის ვინმე, ვინც მიგახვედრებს, რომ ეს დიდ ძალისხმევას მოითხოვს“.
აღსანიშნავია, რომ თავის დროზე კარდიფის საერთაშორისო კონკურსის გამარჯვებულები იყვნენ: ცნობილი ფინელი სოპრანო კარიტა მატილა (1983), სახელოვანი რუსი ბარიტონი დიმიტრი ხვოროსტოვსკი (1989), შვედი სოპრანო კატერინა კარნეუსი (1995), გერმანელი სოპრანო ანია ჰარტეროსი (1999).
ასეა თუ ისე, „სიმონ ბოკანეგრას“ წარმატებულ პრემიერაში საკმაო წვლილი შეიტანა ქართველმა ტენორმა ოთარ ჯორჯიკიამ, რომელიც უკვე კარგა ხანია ევროპის ცნობილ საოპერო სცენებს იპყრობს. ხოლო ამას წინათ, შორეულ ავსტრალიაში, სიდნეის ცნობილ საოპერო სცენაზე, ჟორჟ ჟერმონის პარტია შეასრულა ვერდის „ტრავიატაში“.
2022 წელს თბილისის საერთაშორისო ფესტივალი (სულ 35 სპექტაკლი, პრემიერა და სპეციალური ჩვენება გაიმართება), გარკვეულწილად, პოსტპანდემიური ტკივილებისა თუ ტრავმების შესახებ რეფლექსიაა. ფესტივალი პირველ რიგში, თემურ ჩხეიძის ხსოვნას ეძღვნება, რომლის მრავალფეროვანი შემოქმედება მომავალში იმედია, არაერთი ქართველი რეჟისორის, დრამატურგისა თუ სცენოგრაფის შთაგონების წყარო გახდება.
გამოფენა 29 აგვისტოს, „აჭარის მუზეუმის“, ძმები ალფრედ და ლუდვიგ ნობელების სახელობის ტექნოლოგიურ მუზეუმში“ გაიხსნა და ნობელის პრემიის იმ 15 ლაურეატის ცხოვრების ეპიზოდებს და დოკუმენტურ მასალებს წარმოგვიდგენს, რომლებიც საქართველოსთან არიან დაკავშირებულნი; ან ოდესღაც იმყოფებოდნენ საქართველოში. მათ შორის განსაკუთრებით უნდა გამოვყოთ ბერტა ფონ ზუტნერი - ნობელის პრემიის ლაურეატი მშვიდობის დარგში.