ავტორი
სტატია
ჯანდაცვის სამინისტროსგან „პუბლიკა“ ამ დრომდე ელოდება პასუხს კითხვებზე - რა მიზანს ემსახურება ეს ცვლილებები? რატომ გახდა აუცილებელი? რა სტანდარტის დამკვიდრებას ცდილობს სახელმწიფო? და იყო თუ არა კონსულტაციები საერთაშორისო თუ ადგილობრივ სპეციალისტებთან ცვლილებების მიღებამდე?
„ჩემი ამბავი, რომელსაც ახლა მოგიყვებით, შეიძლება მართლა იყოს მაგალითი გოგოებისთვის… რომ დაფიქრდნენ და არა მხოლოდ მათთვის“, - გვეუბნება სევდა ხალილოვა-მუზაშვილი, ბოლნისის რაიონის სოფელ დარბაზისა და ნახიდურის საშუალო სკოლების მასწავლებელი. ის ამ სკოლებში აზერბაიჯანულ ენასა და ლიტერატურას ასწავლის, ასევე, დაწყებითი კლასების პედაგოგიცაა.
„ჩვენთან ფიქრობენ, რომ თუ ბავშვი ცოტა დიდია ფიზიკურად, ის ჯანმრთელი და კარგად მოვლილია, რაც ძალიან მცდარია. ჭარბ წონასა და სიმსუქნეს ჯანმრთელობის სერიოზული, ქრონიკული გართულებები მოჰყვება. ამ დაავადებებთან გამკლავება კი ადამიანს შესაძლოა მთელი ცხოვრება მოუწიოს, “- ამბობს ბავშვთა ექიმი-ენდოკრინოლოგი ნინო ხელაძე.
„ამდენი წელია ვემსახურები ფეხბურთს. შენიშვნაც კი არ მქონია არასოდეს. ვემსახურებოდი ახალგაზრდა ფეხბურთელების აღზრდას. საზოგადოებაში კარგად მიცნობს ყველა, ოზურგეთში მითუმეტეს. მაქვს უმაღლესი კატეგორია ფეხბურთში, უეფას A კატეგორიის მწვრთნელი ვარ. ეს კაცი რომ მოვიდა, დამიწყო დევნა. არანაირი კონფლიქტი და არანაირი შეხება არ მქონია მასთან, მაგრამ როგორც კი გახდა მერი, „მერცხალის“ დირექტორმა დამიბარა და მითხრა გათავისუფლებული ხარო. მიზეზი რა არის-თქო რომ ვკითხე - არ მოსწონხარ ამ ავთო თალაკვაძეს და რა ვქნა მეო, ასე მიპასუხა. დაარქვეს რეორგანიზაცია და შემცირება, მაგრამ 18 კაცი აიყვანეს შემდეგ, მათი ხალხი, “- გვეუბნება ხარიტონ ჩხატარაშვილი.
ძალადობაში ბრალდებული ჩოგბურთელის, ნიკოლოზ ბასილაშვილის საქმის სასამართლო განხილვები დასრულდა. პროცესი თითქმის ორი წელია გრძელდება. მოსამართლე ხათუნა ხარჩილავა საქმეზე გადაწყვეტილებას ხვალ გამოაცხადებს.
რა არის კვებითი აშლილობა? რას უკავშირდება ფსიქიკური ჯანმრთელობის ეს დარღვევა? რა იწვევს კვებით აშლილობას და მისი რა ტიპებია ყველაზე გავრცელებული? როგორ ხდება დიაგნოსტირება და არსებობს თუ არა საქართველოში კვებითი აშლილობის მკურნალობის პრაქტიკა?
ეს არის ერთმნიშვნელოვანი დასტური, რამდენად ცდება სახელმწიფო, როდესაც ცდილობს, ქართული საზოგადოება ბარბაროსების ერთობად დასახოს და როგორ მანიპულირებს ამით თვითონ. ასევე დასტურია იმის, რომ ყოველგვარი ლაპარაკი, თითქოს არაფრის კეთებას არ აქვს აზრი და ფარ-ხმალი დავყაროთ, წავიდეთ ემიგრაციაში ყველანი, მსუბუქად რომ ვთქვა, შეცდომაა.
„მუსლიმი ვიყავი და ამის გამო სულ მავიწროებდა, ძალით მომნათლა [ქრისტიანად]. ხშირად ძალადობდა ფიზიკურად და სექსუალურად ჩემზე. ბოლოს დანით ფეხში რამდენიმე ჭრილობა მომაყენა. მისი სახლიდან ჩემებმა უგონო მდგომარეობაში მყოფი წამომიყვანეს, „
დღეს თბილისის საქალაქო სასამართლოში თამთა თოდაძის საქმეში ბრალდებული საკრებულოს ყოფილი დეპუტატი ილია ჯიშკარიანი დაიკითხა. პროცესს დაზარალებული თამთა თოდაძეც ესწრებოდა.
„ბოლოს უკვე რობოტი ვიყავი - მივდიოდი ღამე, მოვდიოდი ღამე, დღის შუქს ვეღარ ვხედავდი. გაუსაძლისი პირობები იყო ჩემთვის, 4 წელი ვიმუშავე და ფიზიკურად უკვე აღარ შემეძლო ამდენი შრომა, უბრალოდ არ შემეძლო... ისე დამისუსტდა მთელი ორგანიზმი. ბოლო დღემდე 550 ლარი მქონდა ხელფასი. ამას ემატებოდა მუდმივი დამცირება და შეურაცხყოფა“.
„2014 წელს, სოფელ ლამბალოში ხანუმ ჯეირანოვა ოჯახის ახლობლებმა მცირეწლოვანი შვილების თანდასწრებით სასტიკად სცემეს, სოფელში ჩამოატარეს, რა დროსაც მან გონება რამდენჯერმე დაკარგა. მეორე დღეს კი ის გარდაცვლილი იპოვეს. ცხედარი თოკზე ეკიდა ბაღის ფარდულში. ამის გამო არავინ დასჯილა. სახელმწიფომ ვერ უზრუნველყო სათანადო გამოძიება, „
ბავშვის დედამ იმ დღესვე შეატყობინა პოლიციას. დაიწყო გამოძიება. ტანსაცმელი ჯერ კიდევ ხილის მეპატრონეების ეზოში იყო, როდესაც პოლიციამ ამოიღო. ბავშვს სხეულზე ეტყობოდა დაზიანებები და დასჭირდა სამედიცინო დახმარება. არც ადგილზე და არც შემდეგ არავინ დაუკავებიათ. არც დაზარალებულად უცნიათ ბავშვი დამამცირებელი მოპყრობის გამო.
პანდემიის გავრცელებიდან დღემდე ქვეყანაში ეპიდვითარების მართვასთან დაკავშირებით უამრავი კითხვა ისმის, მაგრამ უმთავრესი საკითხი - როგორ ვმკურნალობთ კლინიკებში კოვიდინფიცირებულ პაციენტებს, როგორ ხდება ამის შეფასება, ვის მიერ და რა ვიცით ამ პროცესის შესახებ, ჯერ კიდევ ღიად რჩება.
ჩოგბურთელი ნიკოლოზ ბასილაშვილი ოჯახში ძალადობის საფუძველზე 2020 წლის 21 მაისს დააკავეს. მას ბრალი მცირეწლოვანი შვილის თანდასწრებით ყოფილ მეუღლეზე, ნეკა დოროყაშვილზე ფიზიკური ძალადობისთვის წარედგინა. პროკურატურა ჩოგბურთელისთვის აღკვეთის ღონისძიების სახით პატიმრობას მოითხოვდა, მაგრამ სასამართლომ ის 100 000-ლარიანი გირაოს სანაცვლოდ გაათავისუფლა. საქმეში დაზარალებულადაა ცნობილი, როგორც ნეკა დოროყაშვილი, ასევე მათი მცირეწლოვანი შვილიც.
„ბენზინგასამართის თანამშრომელს ბრალდებულმა უთხრა, მიეცა მისთვის ისეთი საწვავი, რომელიც იქნებოდა ყველაზე აალებადი და ყველაზე კარგად წაეკიდებოდა ადამიანს. ეს დაადასტურა მან. რა თქმა უნდა, ვერავინ აღიქვამდა ამას სერიოზულად, თავად სევაც ამბობდა ჩვენებაში, რომ ვერ წარმომედგინა თუ საყვარელი ადამიანი გამიმეტებდა და ბოლო წუთამდე არ მჯეროდა, რომ ცოცხლად დამწვავდაო."
ბოლოს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის რამდენიმედღიანი შეტაკებები 12 ივლისს სომხეთ-აზერბაიჯანის საზღვარზე, ტავუშის პროვინციაში დაიწყო. შეტაკებების შედეგად ორივე მხარეს იყო მსხვერპლი, მათ შორის, დაიღუპნენ აზერბაიჯანელი სამხედრო მაღალჩინოსნები. უშუალოდ მთიან ყარაბაღში კი სამხედრო დაპირისპირება ბოლოს 2016 წელს მოხდა, რასაც აპრილში 4-დღიანი ომი მოჰყვა.
პანდემიის გამო ბევრი ოჯახი დარჩა შემოსავლის გარეშე. სამუშაო დაკარგა თითქმის ყველა სფეროში დასაქმებული ადამიანების ნაწილმა. ეს მდგომარეობა განსაკუთრებით მძიმედ აისახა ისედაც მოწყვლად, სოციალურად შეჭირვებულ ოჯახებზე, რომლებიც დღიურ შემოსავალზე იყვნენ დამოკიდებული.
სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის შეიარაღებული დაპირისპირება საქართველოს საზღვრიდან დაახლოებით 60 კილომეტრში, აზერბაიჯანულ მხარეს – თოვუზის რაიონსა და სომხურ მხარეს – ტავუშის რაიონში დაიწყო. სწორედ ტავუშის რაიონის ქალაქ ბერდიში იყო ოჯახთან ერთად თამთა თათარაშვილი, როდესაც კონფლიქტი დაიწყო. თამთა გენდერის მკვლევარია და ოჯახთან ერთად სომხეთში 2019 წლიდან ცხოვრობს. მან ქალაქი გუშინ დატოვა და ამჟამად ერევანშია.
მაგალითად, სანდრო ბრეგაძის ნათესავებმა „ქართულ ოცნებას” 2016 წელს, წინასაარჩევნოდ 85,000 ლარი შეწირეს; მისმა სიძემ (დის ქმარი), გოჩა ძნელაძემ 2016 წლის 13 სექტემბერს მმართველ პარტიას 60,000 ლარი შესწირა; ბიძაშვილმა, დავით ბრეგაძემ კი 2016 წლის 4 ოქტომბერს “ქართულ ოცნებას” 25,000 ლარი ჩაურიცხა.
თითქმის ორი თვეა თელავში მოხალისე გოგოები მოხუცებს, მრავალშვილიან ოჯახებსა და სოციალურად დაუცველებს საკვებით ეხმარებიან. 8 მეგობარმა გადაწყვიტა, რომ ახლა ის დროა როცა საკუთარი, პატარა ქალაქიდან უნდა დაიწყონ და ერთმანეთის დასახმარებლად გაერთიანდნენ. კრიზისის გამო მათ ირგვლივ ბევრი ადამიანი სამსახურისა და საარსებო შემოსავლების გარეშე დარჩა.
საქართველოში აზერბაიჯანული თემის კულტურასა თუ წეს-ჩვეულებებზე მცდარი წარმოდგენები იმდენად მყარადაა გამჯდარი საზოგადოების ცნობიერებაში, რომ ხშირად ტრადიციის ნამდვილი შინაარსი იკარგება. ერთ-ერთი ასეთი მითი ჭიშკარსა თუ ღობეზე მიკრულ წითელ ბაფთებს ეხება. წითელი ლენტი/ბაფთა თემში ბედნიერების სიმბოლოა და მრავალფეროვანი დატვირთვა აქვს. დანარჩენი საქართველოსთვის კი ეთნიკური აზერბაიჯანელებით დასახლებულ რეგიონებში კარს მიბნეული წითელი ლენტი ნიშნავს, რომ სახლში დასაქორწინებელი გოგოა.
ერთი წლის წინ, მშენებარე მრავალსართულიანი კორპუსის გარე ფასადზე, მოძრავი კალათის ბაგირი გაწყდა. კალათაზე მდგომი სამი მუშა დაახლოებით 11 სართულის სიმაღლიდან ჩამოცვივდა, ერთი ადგილზე გარდაიცვალა, მეორე საავადმყოფოში, მესამე კი - შემთხვევიდან მეშვიდე დღეს.
29 იანვარს 28 სოციალურ მუშაკს გათავისუფლების შესახებ მოულოდნელი შეტყობინება მიუვიდა. სოციალური მომსახურების სააგენტოდან გაგზავნილ შეტყობინებაში ეწერა, რომ ისინი გათავისუფლდნენ და 1 თებერვლიდან შრომითი ხელშეკრულება შეუწყდებათ. სოცმუშაკების გათავისუფლების მიზეზად უწყება რეორგანიზაციას ასახელებს. გათავისუფლებისთვის კი ეს მიზეზი ბუნდოვანია და სააგენტოსგან დასაბუთებულ პასუხს ითხოვენ - კონკრეტულად რატომ, რის საფუძველზე დაატოვებინეს სამსახური.
სექსუალური შევიწროების პირველი და ჯერჯერობით ბოლო საქმე, რომელზეც სასამართლო გადაწყვეტილება არსებობს, თათია სამხარაძის საქმეა. 2016 წელს მან ღიად ისაუბრა სამუშაო ადგილზე სექსუალური შევიწროების შესახებ და სასამართლო დავა დაიწყო. ამას მოჰყვა სხვა გახმაურებული საქმეებიც და #Metoo კამპანია, რომელმაც კარგად აჩვენა, როგორც პრობლემის მასშტაბი, ასევე საკანონმდებლო რეგულაციის საჭიროება. კანონმდებლობაში სექსუალური შევიწროების განმარტება 2019 წლის მაისიდან გაჩნდა.
2005 წელს პარლამენტის პლენარულ სხდომაზე დეპუტატ ქეთი მახარაშვილის მიერ წარდგენილ კანონპროექტს „ოჯახში ძალადობის აღკვეთის, ოჯახში ძალადობის მხვერპლთა დაცვისა და დახმარების შესახებ“ პროტესტი მოჰყვა, რომელიც შემდეგ ხმაურიან განხილვაში გადაიზარდა. პარლამენტარები ამბობდნენ, რომ ეს კანონი ქვეყანას არ სჭირდებოდა და უფრო მნიშვნელოვან საკითხებზე უნდა ემსჯელათ.
